De ouderenzorg staat onder druk. Zelfredzaamheid wordt daardoor steeds belangrijker voor ouderen. Parochies kunnen daarin een onschatbare rol spelen: hun aanbod kan veel betekenen voor de levenskwaliteit van ouderen.

Het beleid voor mensen die thuiszorg nodig hebben is gericht op zelfredzaamheid. Dat is niet altijd even makkelijk. Het probleem is dat er te weinig zorgverleners zijn om alle zorgvragen te beantwoorden. Ook vergrijst de bevolking. Momenteel zijn er 2,6 miljoen 65-plussers in Nederland; in 2040 zullen dat er 4,8 miljoen zijn. Het tekort zal alleen maar toenemen.

Hulpmiddelen

Als wijkverpleegkundige kijk ik samen met de cliënt naar het probleem. Daarbij kijken we wat de cliënt zelf kan oplossen, waar mantelzorg of hulpmiddelen ingezet kunnen worden, en tenslotte wat de thuiszorg kan doen. Voor cliënten die na een staaroperatie hun oog moeten druppelen, zijn er bijvoorbeeld druppelmiddelen waarmee zij dat zelf kunnen doen. Voor cliënten die zelf niet durven te douchen, kan de badkamer worden aangepast, of zij kunnen gaan douchen wanneer een van de kinderen aanwezig is, voor ondersteuning indien nodig.

Sociale steun

Er blijven nog genoeg situaties over waarbij de thuiszorg wel noodzakelijk is om te ondersteunen. Maar dat gaat om praktische hulp en niet om sociale steun. Daar komt de kerk om de hoek kijken. Naastenliefde en er zijn voor elkaar zijn tenslotte belangrijke aspecten van het kerkelijk leven.

Bij eenzaamheidsproblematiek kan er bijvoorbeeld contact opgenomen worden met de vrijwilligers van de bezoekgroep van de parochie. Ook een bezoek van de pastoraal werker of pastoor kan waardevol zijn, zeker voor een cliënt in een terminale fase.

Als vader of moeder achteruitgaat, is het voor de kinderen vaak een heel verbond om hun ouders goed te verzorgen. Soms wonen kinderen ook ver weg. Ik heb meegemaakt dat een dochter heel blij was dat er iemand vanuit de kerk elke week haar moeder bezocht.

Als wijkverpleegkundige kom ik allerlei problematiek tegen waarbij verschillende hulpverleners ingeschakeld kunnen worden. Bij financiële problemen is het een optie om de caritasinstelling van de parochie te benaderen of cliënten te wijzen op bijvoorbeeld de voedseltafel die veel kerken aanbieden.

Preventie

Een andere taak van de wijkverpleegkundige ligt ook op het gebied van preventie. Gezond eten en bewegen houdt elke mens vitaal. Ook op dat vlak kan de parochie van betekenis zijn. Als ouderen vrijwilligerswerk doen, zorgt dit voor verbondenheid en tevens voor beweging. Zo zijn er vrijwilligers die de pastorietuin of het kerkhof bijhouden. Tegenwoordig heeft de pastoor geen huishoudster meer, maar zijn er vrijwilligers die de pastorie onderhouden en de kerk schoonmaken.

Zo ken ik het voorbeeld van een man die alzheimer kreeg. Doordat hij elke week als vrijwilliger bij de kerkhofploeg aan de slag ging en daar ook in de gaten gehouden werd, had hij lange tijd toch een nuttige dagbesteding.

Eetgroepen

Je ziet ook dat er binnen parochies eetgroepen worden georganiseerd. Zo blijven ouderen in contact met elkaar. Bovendien hoeven ze zelf niet te koken en nuttigen ze een goede maaltijd. Ouderen die gezond eten, lopen bijvoorbeeld minder risico om te vallen. Vallen heeft namelijk veel invloed op de zelfredzaamheid en de kwaliteit van leven.

Zoals er in de Brief aan de Romeinen staat: “Want zoals het menselijk lichaam vele organen heeft met allerlei verschillende functies, zo vormen wij allen tezamen in Christus een Lichaam, en ieder afzonderlijk zijn wij, evenals de ledematen van het lichaam, aangewezen op elkaar.” De maatschappelijke functie van de kerk en het omzien naar elkaar is belangrijk. Probeer deze functie zo lang mogelijk te behouden. Laat je dus als kerk zien en kijk wat je voor de ouderen kan betekenen.

Wilma Groot is wijk- en ouderenzorgverpleegkundige en bestuurslid van het Netwerk Katholieke Zorgprofessionals.