Het essay van theoloog Erik Borgman over het Vaticaanse zegendocument Fiducia Supplicans zorgt voor meer verwarring dan verheldering. Er ontstaat met name een paradox over het belang van seksualiteit.
De recente verklaring uit Rome over zegeningen doet veel stof opwaaien. De Tilburgse katholieke hoogleraar Erik Borgman wijst in zijn recent verschenen essay de richtlijn hierover van de gezamenlijke Nederlandse bisschoppen resoluut van de hand en kijkt smekend naar Rome. Maar er klopt iets niet.
Ten eerste verzwijgt hij dat Gods geboden voor de mens een uiting van zijn wijsheid zijn, zo mooi beschreven in psalm 119. Ook wat Christus via zijn Kerk zegt over seksualiteit, dat telt en doet ertoe. Prijst de Heer om zijn wijsheid, zo zou een katholiek de Catechismus moeten durven ontvangen.
De wereldwijde onrust betreft de verwarring over seksualiteit, die al direct ook optreedt. Bisschoppen wereldwijd – dus niet alleen Afrika – agenderen die verwarring. Ook de paus is niet uit op verwarring, dat stelt hij heel duidelijk.
Maar bij charity hoor ook clarity. De Nederlandse bisschoppen doen beide. Hun genuanceerde positie afwijzen, wekt de indruk dat je geen helderheid wilt over Gods wijze plan met de mens.
Ik zie ook een paradox optreden. Borgman benadrukt dat seksualiteit helemaal niet zo belangrijk is, dat mensen daar niet zo op moeten worden afgerekend. Maar juist van een hoogleraar katholieke theologie zou ik verwachten dat hij begrijpt dat de incarnatie wezenlijk is, en het menselijk lichaam met al haar facetten cruciaal voor wie de mens is en wat hij doet.
“Het is aan werkelijk geen enkel kind uit te leggen dat scheiden slecht is, maar opa met z’n nieuwe vrouw als stel dan wel gezegend zou kunnen worden.”
Tweet dit!
Hij bepleit iets anders. Maar gek genoeg wil hij vervolgens wel graag dat deze zegen er komt voor specifiek stellen die rondom huwelijk en gezin andere keuzes maken dan God in zijn wijsheid ons voorhoudt. Is seks nou wel of niet belangrijk?
Wil hij ten derde dat de leer over huwelijk en gezin verandert, zoals de Duitse en Belgische bisschoppen? En hebben ze daar argumenten voor? Of omarmt hij de stelling van (de nota bene hyperliberale) kardinaal Fernández dat de leer juist niet verandert?
Zo zie ik een andere paradox optreden bij de grootste fans van de recente Vaticaanse verklaring: ze omarmen een document dat stelt dat de leert niet wijzigt, terwijl ze zelf stellen dat de leer juist wel moet wijzigen. Hom of kuit, is het spreekwoord. Moet de leer over seks op de schop of niet?
Het lastigste vind ik de aanval te rechtvaardigen op de onverbreekbaarheid van het huwelijk als afspiegeling van wie God zelf is. Vanaf Johannes de Doper tot vandaag de dag zijn duizenden martelaren gestorven omdat ze opkwamen voor de zuiverheid en schoonheid van het huwelijk.
Ikzelf heb ook gescheiden ouders. Het is aan werkelijk geen enkel kind uit te leggen dat scheiden slecht is, maar opa met z’n nieuwe vrouw (ik heb trouwens een uitstekende relatie met beide) als stel dan wel gezegend zou kunnen worden. Vraag een willekeurige ouder, daar doen honderd pagina’s theologische fijnslijperij niet voor onder.
De Nederlandse en vele andere bisschoppen willen dit soort verwarring bij kinderen voorkomen. Want het is niemand minder dan Jezus Christus zelf die duidelijk maakt wat het vooruitzicht is van mensen die kleine kinderen in verwarring brengen.
Ik ben blij met onze pastorale paus Franciscus en houd van hem, zoals je je eigen vader kan liefhebben. Maar ik ben ook blij met het wereldepiscopaat en in het bijzonder met onze bisschoppen die naast charity ook die clarity beoefenen. Dat had ik van een Nederlandse hoogleraar katholieke theologie ook verwacht.
Joost van Halem is getrouwd en vader van vier kinderen. Hij is betrokken bij verschillende kleine katholieke initiatieven en werkzaam geweest in het Amerikaanse, Europese en Nederlandse parlement.
Een licht ingekorte versie van deze opiniebijdrage verschijnt deze week in KN.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
