Bisschop Gregor Maria Hanke van Eichstätt is kritisch over het hervormingsgezinde deel van de Duitse Kerk. Voor wie progressieve voorstellen bekritiseert, “houdt de broederschap – ten minste verbaal – vaak op”. De benedictijn pleit voor een “verdiepte dialoog” in de geest van paus Franciscus en John Henry Newman. “Synodaliteit volgens Franciscus is wat anders dan onze Synodale Weg.”

Hanke zegt dit in een interview met Die Tagespost waarin hij terugblikt op het ad limina-bezoek van de Duitse bisschoppen aan Rome.

Vragen serieus nemen

Volgens Hanke moeten mensen die vragen stellen rond controversiële zaken als vrouwenwijding en hervorming van de seksuele leer van de Kerk serieus genomen worden.

Tegelijk betreurt hij het dat dergelijke voorstellen vaak op dwingende toon worden gedaan, “hard, in termen van ultimatums en soms agressief. Dat doet mij soms denken aan een ‘Plunder Rome!’-stemming”.

De diepste vraag is volgens Hanke echter niet het moratorium op al te drieste hervormingen waar Rome om vroeg, maar “waarom het geloof, zoals wereldwijd vele katholieken dat praktiseren, en zelfs met vreugde praktiseren, tijdens de bijeenkomsten van onze Synodale Weg op vele inhoudelijke punten de plausibiliteit wordt ontzegd”.

Storm in het gezicht

Voorstanders van de Duitse voorstellen stellen dat zij het geloof daarmee verder ontwikkelen. “Stelt men zich tegenover de vernieuwingen kritisch tot afwijzend op, dan slaat je de storm massief in het gezicht, dan houdt de broederlijkheid – minstens verbaal – vaak op.”

De vraag is volgens de bisschop of de hevigheid waarmee delen van de leer worden afgewezen, “impliciet op een breuk” wijst. Hij pleit in dit licht voor geestelijke verinnerlijking in het synodale proces.

Die verinnerlijking moet bestaan uit “een verdiepte dialoog” gebaseerd op “gebed, Heilige Schrift en overweging van theologen als John Henry Newman en zijn beschrijving van de ontwikkeling van het geloof”. Men moet “om de onderscheiding der geesten worstelen en minder ageren als afgevaardigden in een parlement”.

Brief van de paus

Daarmee verwijst hij impliciet naar paus Franciscus, die in zijn brief aan de Duitse katholieken in 2019 al waarschuwde dat ‘synodaliteit’ wat anders is dan een Kerk die een politieke arena wordt.

Hanke zegt tijdens de indruk te hebben dat de paus niet kan begrijpen dat die brief geen effect lijkt te hebben gehad. Franciscus verwees er tijdens het Duitse ad limina-bezoek ook “nadrukkelijk” naar, aldus de bisschop.

Daarmee “heeft hij naar mijn idee opmerkzaam willen maken op tekorten in de Duitse Synodale Weg. Synodaliteit zoals hij het begrijpt, onderscheidt zich van onze Synodale Weg”.

Enkele vragen

Wie de woorden van de paus serieus neemt, moet volgens Hanke enkele vragen stellen: “Wat onderscheidt synodaliteit van parlementarisme, wat houdt de Kerk uit de dynamiek van het Evangelie levend en bewerkstelligt verandering en wat is tijdgeest?”

Het Duitse ad limina-bezoek toonde dat men in de top van de Romeinse curie bepaald niet blij is met de Duitse Synodale Weg in haar huidige vorm. Volgens Hanke gaat men “in een familie of een huwelijk in zo’n situatie meestal een proces in van worstelen om samenhang”.

“Men begint daar niet aan onder het perspectief van mogelijke mislukking en uiteengaan, maar positief. Het is nu ook zaak dat principe in het kerkelijk samenleven te volgen. Geen van de bisschoppen wil een splijting, zo heeft men zich in Rome ook opgesteld.”