Het begrip ‘missie’ staat volop in de belangstelling, denk maar aan de ‘missionaire parochie’. Alles wat de Kerk dient en aantrekkelijk voor mensen laat zijn, maakt mij blij, zo ook de aandacht voor missionair zijn in de afgelopen weken. Vraag je mij als monnik wat mijn missie is, dan val ik echter eerst even stil.

Zieltjes winnen

Ben ik ‘missionair’? Ik weet het eerlijk gezegd niet. Als ik als Theoloog des Vaderlands vanuit de abdij naar buiten treedt, wil ik geen ‘zieltjes winnen’. Ook heb ik geen strategie om elementen van mijn spiritualiteit of die van mijn orde te presenteren. Ja, ik word gevraagd om in de publiciteit te treden, maar mijn enige doel is daarbij bij mezelf te blijven.

Het gaat erom te getuigen van het leven als Godzoekers dat wij in ons klooster samen proberen te leiden. Of mensen dat raar vinden of zich juist aangesproken voelen, verandert die missie niet. Die bestaat er vooral in authentiek en open te zijn. Ze is een missie naar binnen, zonder welke alles wat ik naar buiten doe, zinloos zou zijn.

Verinnerlijking

Dat kan ook niet anders. Onze ordestichter Benedictus draagt zijn volgelingen op om vooral de weg naar binnen te bewandelen, naar het eigen innerlijk en de eigen gemeenschap. Die weg van verinnerlijking is je missie, niet werven of anderen proberen binnen te slepen.

Integendeel, zo lijkt het. Wie zich tot het kloosterleven aangetrokken voelt, wordt volgens onze leefregel “niet zomaar binnengelaten” (RB 58,1). Je bent namelijk verder van huis wanneer de weg naar buiten het beeld vertroebelt, en jezelf en de nieuwkomer ervan weerhoudt om die innerlijke missie serieus te nemen.

Je kernbezigheid

Wél moet je open staan voor iedereen die langskomt en iedere gast “ontvangen als Christus zelf”, de “broeders in het geloof” én de “pelgrims” (RB 53,1 – 2). Die laatsten zijn de vreemdelingen (peregrini), de voorbijgangers, die wellicht helemaal geen lid willen worden van je club maar gewoon voor een poosje onderdak, verstilling en diepgang zoeken.

Hoe garandeer je dat zij hun plek kunnen vinden? “Eerst bidden ze gezamenlijk, waarna ze elkaar in vrede begroeten”, zegt de Regel (RB 53,4). Je moet mensen dus eerst laten deelnemen aan je kernbezigheid, en zo zorgen dat niemand zich anders kan voordoen dan hij of zij is.

Voor eigen parochie preken

Is dat ‘missionair’? Op het eerste gezicht wellicht niet, maar als dat woord betekent je eigen missie te volgen, dan wel. Bij al het enthousiasme dat we onder die noemer delen, mogen we niet vergeten dat je uitstraling nooit mag afhangen van je eventuele succes. Die onafhankelijkheid is moeilijk, dat weet ik maar al te goed uit eigen ervaring. En stiekem preek je vaak toch weer voor eigen parochie.

Maar een kloosterlijke houding kan wellicht een spiegel zijn voor parochies en anderen groepen die nadenken over missionair zijn. Moeten kerken vandaag niet veel meer ‘kloosters’ worden, met mensen die anders leven dan de doorsnee? Moeten het geen kiemcellen zijn die zinzoekers kunnen bezielen zonder dat die bezieling hun wordt opgedrongen?

Wie echt zijn missie volgt, is gebaat bij dat perspectief. En wie binnen wil komen, moet een drempel over. Kom en zie, en trek je eigen conclusies.

Thomas Quartier is benedictijn, Theoloog des Vaderlands en hoogleraar Liturgiewetenschappen aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij schrijft driewekelijks een column in Katholiek Nieuwsblad.