Buiten dienst. Toen God kleiner moest gaan wonen en ik meekeek, het jongste boek van Anton Stolwijk leest als fictie en is toch de waar gebeurde geschiedenis van de na 110 jaar aan de eredienst onttrokken Joseph-kerk in Alkmaar. We volgen het laatste jaar van dit bedehuis en krijgen een mild en met hoffelijkheid geschreven beeld van de neergang van de katholieke Kerk in het bisdom Haarlem-Amsterdam.
Buiten dienst is een juweel van eenvoud. Het is een juweel door de heldere compositie en de subtiele waarneming. Een halve eeuw geleden las ik Madame Bovary van Gustave Flaubert en was verrukt over de afzonderlijk gecomponeerde hoofdstukken, kleine verhandelingen uit het leven van de hoofdfiguur. In de afgelopen drie dagen ervoer ik een vergelijkbare sensatie bij het lezen van dit boek van Anton Stolwijk. Hij maakt in ontmoeting met personen hen levend — niet alleen door het gesprek, in aangename ironie weergegeven, maar niet minder, en voor mij nog boeiender, door het naar hen kijken. In het geschrevene doemt onmiddellijk het beeld op.
Over Broeder Van Loon: ‘Hij knikt, sluit zijn ogen en blijft zo een tijdje bewegingloos zitten, misschien om even uit te rusten.’ (93) Over ‘meneer Bakker’: ‘Hij steekt zijn vinger in de lucht om aan te geven dat er nu iets belangrijks komt.’ (184). Over Eric Fennis: ‘De secretaris-generaal zet zijn bril af en wrijft langdurig over zijn ogen.’ (200) Over Jan-Jaap van Peperstraten: ‘toch al de uitstraling van een pastoor uit het boekje: zwart brilmontuur, stevige buik, minzame glimlach.’ (297)
Stolwijk’s typering van wijlen Henny Bomers, de bisschop die mij heeft gewijd, moet ik weerspreken. Hij was in mijn ogen een heilige man die veel aan zijn taak in Haarlem heeft geleden. En wat wilde Bomers? ‘Waarom kunnen we niet gewoon katholiek met elkaar zijn’, verzuchtte hij eens in een vergadering van de Priesterraad waarin hij mij kort tevoren had benoemd.
De neergang van de Haarlemse Kerk. Dat wel, maar zo met medeleven, toewijding en stille sympathie beschreven, dat Anton Stolwijk, ofschoon hij zijn kinderen nog niet heeft laten dopen, tenminste een cultuur-katholiek is die met dit boek zijn vader, destijds werkzaam bij het bisdom, een eerbiedig monument heeft verschaft.
Wie van de letteren en van de Kerk houdt – hij wordt getroost en tevens bemoedigd door de vriendelijke vrijwilligers die Anton in de Joseph-kerk heeft ontmoet en over wie hij zo betrokken schrijft – deze getalenteerde schrijver van katholieken huize.
Anton Stolwijk, Buiten dienst. Toen God kleiner moest gaan wonen en ik meekeek
Uitgeverij: De Geus
Pagina’s: 272 | € 21,50
ISBN 978 90 445 42325
Het interview ‘Ik zou best wel katholiek willen zijn’ met Anton Stolwijk was onlangs te lezen in Katholiek Nieuwsblad.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
