Elke jongere loopt weleens rond met een vraag die hij of zij aan een geestelijke wil stellen. In deze rubriek doen we dat voor je. Deze week de vraag: hoe moeten we omgaan met ons rentmeesterschap? Zuster Emmanuel Maas van de clarissen uit Megen geeft antwoord.

Moeten we op een bepaalde manier leven om het milieu en het klimaat te redden? ‘Redden’ is volgens zuster Emmanuel wellicht niet het juiste woord. “Het is God die de wereld redt, die ‘zijn Zoon gezonden heeft opdat de wereld door Hem zou worden gered.’ Zoals paus Franciscus in zijn encycliek Laudato Si’ ook schrijft: ‘Wij zijn God niet. De aarde gaat ons vooraf en is ons geschonken.’”

Tegelijk houdt juist dat geschenk voor ons een opdracht in, een verantwoordelijkheid. “God heeft ons de aarde geschonken om haar ‘te bebouwen en te bewaken’ volgens Genesis 2,15”, zegt de zuster. Met de nadruk op dat ‘bewaken’, wat wil zeggen: de aarde ‘beschermen, verzorgen, behoeden, bewaren, er toezicht op houden’ volgens Laudato Si’. “De roep om verduurzaming klinkt in onze tijd gelukkig steeds luider, op allerlei fronten, maar voor ons christenen ligt de opdracht daartoe al vervat in die eerste woorden van God tot de mens.”

Meerdere aardbollen nodig

Vandaag de dag zijn de gevolgen van de klimaatverandering steeds duidelijker en steeds desastreuzer. De noodzaak om het tij te keren is dringend, denkt ze. “En wel op het grote wereldniveau, op het niveau van de grote bedrijven, van de overheid, van de wereldleiders.”

Ook ieder van ons kan iets doen, oppert de clarissenzuster. “Paus Franciscus roept in Laudato Si’ op om te focussen op een andere levensstijl. Ik denk dat het van belang is om onze eigen ecologische voetafdruk te verkleinen.” Zeker in het Westen leven mensen op te grote voet, denkt ze.

“Als iedereen zo zou leven, zouden er meerdere aardbollen nodig zijn. En die zijn er niet… We hebben de verantwoordelijkheid om zo te leven en met de aarde om te gaan, dat we anderen geen mogelijkheden ontnemen – noch de mensen aan de andere kant van de wereld, noch de toekomstige generaties.”

Wat kunnen we doen?

Er zijn veel mogelijkheden om je ecologische voetafdruk te verkleinen. Tweedehands kleding kopen, of kleding doorverkopen bijvoorbeeld. Er bestaan ook veel initiatieven om kleding te ruilen. “Hele goede initiatieven”, vindt zuster Emmanuel, “want de textiel- en kledingindustrie is verantwoordelijk voor een flink deel van de jaarlijkse CO2-uitstoot, en zorgt voor veel vervuiling.”

Andere voorbeelden zijn volgens haar zuiniger omgaan met energie en water, reizen met het openbaar vervoer of met de fiets en plastic zoveel mogelijk vermijden. “Maar ook wat verpakkingen betreft is er veel te winnen. Zo bestaan er bijvoorbeeld shampoobars, blokken shampoo in plaats van plastic flacons.”

Graadmeter voor consumptiegedrag

De gemeenschap van de clarissen doet veel om hun ecologische voetafdruk te verkleinen. Ze eten vegetarisch en reizen niet veel. “We maken ons habijt en onze werkschorten zelf, en we dragen deze ook tot ze echt versleten zijn. Door ons leven in gemeenschap kunnen we veel in grootverpakking inkopen, en dan vaak in papieren verpakking in plaats van plastic.”

De grootste uitdaging voor de clarissen in Megen is het verduurzamen van hun klooster: vanwege de monumentale status zijn ze aan regelgeving gebonden. Een deel van hun tuin zetten ze om naar een voedselbos, iets wat ook positief bijdraagt aan het klimaat. Zo heeft ieder zijn of haar eigen mogelijkheden, volgens zuster Emmanuel.

“Onze stichteres, de heilige Clara, benadrukt in haar Regel vaak dat ‘wat nodig is’ ook kan en mag. Dat zou een goede graadmeter zijn wat ons consumptiegedrag betreft. Niet onnodig spullen kopen, of steeds het nieuwste van het nieuwste moeten hebben. Tevreden kunnen zijn met genoeg.”