Indiase bisschoppen waarschuwen voor fatale ontmoetingen tussen mensen en wilde dieren op het platteland, maar de maatregelen die zij voorstellen zullen het probleem niet oplossen. De dubbele boodschap van paus Franciscus’ klimaatencycliek Laudato si’ kan echter wel uitkomst bieden.
In de zuidelijke deelstaat Kerala kun je zomaar een olifant of tijger op je akker tegenkomen – al kun je dat lang niet altijd navertellen. In 2022 en 2023 vonden in de deelstaat bijna negenduizend aanvaringen tussen mensen en wilde dieren plaats, waarbij in totaal 98 menselijke slachtoffers vielen.
In ruim vierduizend gevallen ging het om olifanten, die 27 dodelijke slachtoffers hebben veroorzaakt. Maar ook wilde zwijnen (1500 incidenten), luipaarden (244 aanvaringen) en zelfs tijgers (193 incidenten) vallen mensen aan.
In 2024 gaan die incidenten onverminderd door: volgens Catholic News Agency werd op 10 februari een katholieke man door een olifant gedood. Vier dagen later werd een katholieke vrouw door wilde dieren gedood terwijl ze onderweg was naar de Mis; de autoriteiten vermoeden dat het om een tijgeraanval ging.
De Kerk in Kerala, waar ongeveer een vijfde van de bevolking christen is, luidt de noodklok over deze aanvaringen. “Deze reeks schokkende aanvallen maakt de mensen bang”, aldus bisschop Jose Porunnedam van Mananthavady. “Velen durven niet eens meer naar buiten te gaan.”
De leiders van verschillende kerkgemeenschappen vinden dat het wildbeleid van de overheid te weinig bescherming voor mensen biedt. “De wildwetten zijn streng, maar als het om conflicten tussen mens en dier gaat, worden mensen minder goed beschermd”, aldus de Syro-Malabaarse aartsbisschop Raphael Thattil. Volgens hem “lijkt het wel alsof dieren belangrijker zijn dan mensen”.
“Het beleid van de regering lijkt de boeren in het gebied te benadelen, terwijl de voorstellen van de Keralese bisschoppen de toch al kwetsbare fauna verder onder druk zet.”
Tweet dit!
De landelijke overheid van India heeft al aangegeven barrières in de streek te plaatsen om olifanten weg te houden van landbouwgebied. De kerkleiders vragen daarnaast om een aanpassing van de natuurbeschermingswetten, waarin het doden of verwonden van wilde dieren een celstraf kan opleveren.
Dwars door Kerala loopt de West-Ghats, een bergketen die meerdere grote natuurgebieden bevat. Er leven belangrijke populaties van bedreigde diersoorten, waaronder naar schatting tienduizend Indiase olifanten en zo’n achthonderd Bengaalse tijgers – maar ook veel arme boeren.
Voor hun levensonderhoud zijn die sterk afhankelijk van hun akkers en vee, waardoor een olifant of tijger in de buurt desastreus kan zijn voor hun voortbestaan. In februari begint het vier maanden durende droge seizoen in India, waardoor wilde dieren steeds vaker landbouwgebied binnentrekken op zoek naar water en voedsel, wat de grote hoeveelheid mens-dierconflicten verklaart.
Maar dat is niet het complete plaatje. Door menselijke activiteit worden de beschikbare leefgebieden voor wilde dieren steeds kleiner, waardoor zij gedwongen worden om het platteland binnen te trekken. Volgens het Wereld Natuur Fonds is in de laatste tien jaar 15.000 vierkante kilometer aan Indiaas bos verloren gegaan – drie keer de oppervlakte van Gelderland.
Volgens de Amerikaanse natuurbeschermingsorganisatie Mongabay staan natuurgebieden in de West-Ghats onder grote druk. De toename van landbouwgebied en vooral ook de forse groei van de toerismesector jaagt ontbossing en versnippering van natuurgebieden aan.
“Klimaatbeleid kan in de ogen van paus Franciscus niet los gezien worden van sociale rechtvaardigheid en armoedebestrijding.”
Tweet dit!
Het beleid van de regering lijkt de boeren in het gebied te benadelen, terwijl de voorstellen van de Keralese bisschoppen de toch al kwetsbare fauna verder onder druk zet. Kunnen tijgers en katholieken vreedzaam samenleven in Kerala, of zal de ene groep het onderspit moeten delven ten koste van de andere?
Dat kan – en de oplossing kan zelfs uit kerkelijke hoek komen. De sleutel daarvoor ligt in de encycliek Laudato si’ die paus Franciscus in 2015 schreef. Laudato si’ wordt vaak een klimaatencycliek genoemd. Mede vanwege de titel van het document, dat verwijst naar de lofzang op de schepping van de heilige Franciscus van Assisi, wordt Laudato si’ vooral beschouwd als een encycliek over het klimaat en bescherming van de aarde.
In zijn tekst spreekt paus Franciscus echter niet alleen over “de schreeuw van de aarde” maar evengoed over “de schreeuw van de armen”. Volgens de paus gaan die twee hand in hand: de armen lijden onder klimaatverandering en het klimaat ervaart problemen vanwege de economische en sociale ongelijkheid in de wereld. Klimaatbeleid kan in zijn ogen dan ook niet los gezien worden van sociale rechtvaardigheid en armoedebestrijding.
De aanvaringen tussen dier en mens in Kerala zullen niet stoppen door hekken te plaatsen of door boeren in de gevangenis te zetten. Zolang natuur en kleinschalige landbouw elkaar om dezelfde schaarse grondstoffen moeten blijven beconcurreren, zal het probleem blijven voortduren.
Alleen wanneer er op landelijk – en mondiaal – niveau voor gezorgd wordt dat de natuur voldoende ruimte krijgt én de arme boeren een stabiele levensstandaard kunnen onderhouden, kunnen tijgers, olifanten en katholieken in Kerala zonder problemen naast elkaar bestaan. De Indiase Kerk kan daarin een pioniersrol vervullen, door paus Franciscus’ boodschap uit de dragen en zo de schreeuw van de armen en die van de aarde te beantwoorden.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
