Na een korte zomerpauze maakt het Italiaanse parlement zich gereed om deze maand twee controversiële wetsvoorstellen te bespreken. Het een behelst een mogelijk referendum over legalisering van euthanasie, het ander een anti-homo- en -transfobiewet die volgens het Vaticaan de vrijheid van godsdienst zou kunnen schaden.

De wetsvoorstellen zorgden tijdens de zomer voor ophef, maar verdere stappen werden voor na het zomerreces aangekondigd. Nu de recente senaatsverkiezingen achter de rug zijn, gaat het parlement in discussie over een mogelijk referendum over euthanasie. Het debat wordt vandaag gehouden. Daarnaast zal het parlement komende woensdag het wetsvoorstel tegen homo- en transfobie (de zogeheten voorstel Zan) behandelen.

Euthanasie

Het voorstel om een referendum over euthanasie te houden werd op 18 augustus gelanceerd door verschillenden organisaties, geleid door de vereniging Luca Coscioni. Die werd in 2002 is opgericht om “maatschappelijke vrijheden en mensenrechten” te verdedigen.

Volgens de huidige Italiaanse wetgeving is het legaal om te vragen om “medisch geassisteerde zelfmoord”, wat inhoudt dat een arts onder bepaalde voorwaarden iemand indirect mag helpen om te sterven.

De patiënt die ernaar vraagt, moet volledig wilsbekwaam zijn. Daarnaast moet er sprake zijn van een onomkeerbare ziekte die zorgt voor ernstig geestelijk of fysiek lijden. Ook moet de patiënt verkeren in een situatie waarin hij of zijn alleen door de hulp van levensverlengende behandelingen kan overleven.

Euthanasie zelf wordt door de Italiaanse wet nog steeds als een misdrijf beschouwd. Het onderwerp zorgt al tientallen jaren voor discussie in Italië.

Referendum

Begin juli ging de Italiaanse euthanasiebeweging van start met een campagne om 500.000 handtekeningen binnen te halen om een referendum aan te vragen. Dat aantal werd ruim overschreden: voor de deadline van 8 oktober waren el al 1,2 miljoen handtekeningen binnen, waarvan bijna 400.000 online.

Het uiteindelijke doel van het referendum is om het Italiaans strafrecht gedeeltelijk aan te passen, waardoor actieve euthanasie legaal zal worden onder bepaalde voorwaarden. De discussie over het referendum is al twee keer uitgesteld.

Homo- en transfobie

Het zogenaamde wetsvoorstel Zan, vernoemd naar de Italiaanse politicus Alessandro Zan, die het indiende, wil wettelijke straffen opleggen voor het discrimineren van mensen op basis van seksuele oriëntatie. Daarnaast wil het wetsvoorstel ook de gendertheorie onderdeel maken van onderwijsprogramma’s.

Ondanks de brede controverse keurde de Kamer van Afgevaardigden van het Italiaanse parlement het voorstel in november vorig jaar goed. Nu moet het door de senaat behandeld worden. Dat zal waarschijnlijk op 27 oktober gebeuren. Linkse politici pleiten voor goedkeuring en rechtse parlementariërs voor terugtrekking of grootscheepse aanpassing.

Vaticaan kritisch

Ook het Vaticaan toonde zich in juni zeer kritisch over het wetsvoorstel. Daarbij maakte het voor het eerst in zijn bestaan gebruik van zijn soevereine status onder het Verdrag van Lateranen om bezwaar te maken, omdat het risico’s zag voor de godsdienstvrijheid.

Volgens het Vaticaan zou de beoogde wet kunnen zorgen voor het criminaliseren van de kerkelijke leer over huwelijk en gezin, en daarmee de wettelijke garanties van godsdienstvrijheid kunnen schaden.

‘Onnodig’

Critici van het voorstel, onder wie Massimo Gandolfini, voorzitter van de organisatie Family Day, omschrijft het als “verdeeldheid zaaiend en onnodig”. “In een moment van ongeëvenaarde crisis van de economie en van de zorg, wil een meerderheid het parlement zich bezig houden met het bespreken van een wet die een vaag en gevaarlijk concept van genderidentiteit wil invoeren in het wettelijke systeem”, aldus Gandolfini.

Volgens hem zal de wet van Zan niet alleen zorgen voor gender “indoctrinatie” in scholen, maar ook leiden tot “opiniemisdaden” en het muilkorven van groeperingen en individuen.