Nieuw gepubliceerde manuscripten van Karol Wojtyla bieden een kijk in het innerlijk van de latere paus Johannes Paulus II en zijn diepe devotie en gebed tijdens het schrijfproces.

De 39 handgeschreven pagina’s, onlangs in het Italiaans uitgegeven in het boek Christus, de Kerk en de Wereld: Catechese van de Areopagus, bevatten reflecties van Wojtyla op de toespraak van Sint-Paulus op de Areopagus, beschreven in de Handelingen van de apostelen. Vermoedelijk zijn deze meditaties en catecheses geschreven rond 1965, toen Wojtyla aartsbisschop van Krakau was. In 1967 werd hij kardinaal en in 1978 paus.

Totus Tuus

Op iedere pagina schreef Wojtyla in de rechterbovenhoek een klein gebed in het Latijn, zoals Veni Sancte Spiritus (‘Kom Heilige Geest’) en Adoro te devote latens Deitas (‘Ik aanbid u innig, verborgen God’, uit een eucharistische hymne geschreven door de heilige Thomas van Aquino.

Bovenaan de eerste pagina schreef hij, eveneens in het Latijn, het complete citaat van de heilige Louis de Montfort waaraan hij zijn bisschoppelijk motto Totus Tuus ontleende: “Ik behoor geheel aan u en alles wat ik heb is het uwe. U bent mijn alles. O Maria, geef me uw hart.”

Iedere bladzijde een gebed

Kardinaal Giovanni Battista Re vertelde bij de lancering van het boek dat Wojtyla als paus ook doorging met de gewoonte. Zelfs bij encyclieken schreef hij op iedere pagina een gebed. Toen hij in 1979 de encycliek Redemptoris Hominis schreef, schreef hij op de eerste pagina Totus Tuus Ego Sum, op de tweede Et omnia mea tua assunta, “en zo ging hij door”, aldus Re.

Kardinaal Re werkte onder Johannes Paulus II onder meer als sostito, de tweede man van het Staatssecretariaat, en prefect van de Congregatie voor de Bisschoppen. Hij vertelde dat toen de Poolse paus Redemptoris Mater schreef, een encycliek over Maria, hij de hele litanie van Loreto uitschreef, met een verschillende titel voor Maria op iedere volgende pagina.

“Daarom was iedere pagina die hij schreef in zekere zin een gebed”, zei Re in het Italiaans. “Het laat ons iets zien van de enorme spiritualiteit en devotie die hij bezat.”

Re zei dat hij altijd onder de indruk was van de “intensiteit” van het gebed van de heilige paus: “Hij kon zich zeer goed concentreren. Als hij in gebed was kon niets om hem heen hem storen. Hij was zo ondergedompeld in God, zo gefocust op God.”

De kardinaal herinnert zich dat de paus bij moeilijkheden of besluiten altijd zei: “We moeten hier meer over bidden.”

Niet duidelijk voor wie ze bedoeld waren

De manuscripten werden in 2018 al in Polen uitgegeven om de veertigste verjaardag van Wojtyla’s uitverkiezing tot aartsbisschop van Krakau te gedenken.

Wojtyla begon aan de teksten na twee reizen naar Athene. In de teksten citeert hij onder meer het Tweede Vaticaans Concilie en de Bijbel. Volgens dr. Marta Burghardt, die de teksten onderzocht, deed hij dit uit het hoofd.

Nog altijd is volgens Burghardt niet duidelijk tot wie Wojtyla de reflecties richtte – als ze al tot iemand gericht waren – en of ze bedoeld waren als toespraken of voor publicatie.

‘Het mysterie van Gods werk in onze menselijke geschiedenis’

“De diepgang van deze teksten laten zijn buitengewone waarneming van de wereld zien vanuit de communie met de Vader, Zoon en Heilige Geest”, schrijft kardinaal Stanislaw Dziwisz in de introductie van het boek. Dziwisz was zowel in Krakau als in Rome Wojtyla’s privésecretaris.

“Op dit moment in de geschiedenis voelen we weer de nood aan een diepgaande en algemene catechese over de waarheden van het geloof, een catechese die ons geheel introduceert in het mysterie van Gods werk in onze menselijke geschiedenis,” aldus Dziwisz.