De zes pausen die tijdens en na het Tweede Vaticaans Concilie aan het roer van de Kerk hebben gestaan, zijn in hun pontificaat nauw verbonden geweest met het Concilie. Allemaal hebben ze hun kijk op deze grootste kerkvergadering gedeeld.
Op 11 oktober 1962, precies zestig jaar geleden, begon het Tweede Vaticaans Concilie. Drie jaar lang vergaderden een paar duizend bisschoppen, bijgestaan en waargenomen door priesters, leken en niet-katholieken, over het bij de tijd brengen van de Kerk. Het Concilie zou enorme veranderingen opleveren, zowel binnen de Kerk als in de manier waarop de Kerk in de wereld staat.
Paus Johannes XXIII besloot in 1959 – vrij onverwachts – om een Tweede Vaticaans Concilie bijeen te roepen. Sinds het Eerste Vaticaans Concilie (1869 – 1870) was de wereld namelijk onherkenbaar veranderd: twee wereldoorlogen, de opkomst van massamedia en de dekolonialisering hadden de wereld in minder dan een eeuw sterk veranderd.
Het duurde nog een drietal jaren voor het Concilie ook echt van start kon gaan. Dat gebeurde in vier plenaire vergaderingen, waarvan paus Johannes XXIII er slechts een zou meemaken: in juni 1963 overleed hij namelijk. Zijn opvolger Paulus VI overzag de uiteindelijke afronding van het proces in 1965.
Bijna alle latere pausen vanaf Johannes XXIII waren aanwezig bij het Concilie. De enige uitzondering is paus Franciscus: hij was ten tijde van het Concilie als ‘gewone’ jezuïet werkzaam als universitair docent.
Alle pausen die met het Concilie te maken hebben gehad, hebben hun visie op de grootste kerkvergadering van de twintigste eeuw gegeven. Zelfs paus Johannes Paulus I, die slechts 33 dagen paus was, sprak tijdens zijn korte pontificaat over het Concilie.
Met name paus Benedictus XVI, die tijdens de vergadering als officiële concilietheoloog sterk voor hervormingen pleitte, heeft vaak over het Concilie gesproken en geschreven. Volgens hem is het onjuist om over het Tweede Vaticaans Concilie te spreken als een radicale koerswijziging. “Vaticanum II kan enkel begrepen worden in lijn met de eeuwenoude traditie van de Kerk, niet als een radicale breuk met het verleden”, zei hij eens in een toespraak in zijn eerste jaar als paus.
Zie de infographic hieronder voor citaten van elke paus over het Tweede Vaticaans Concilie. Wissel van pagina door te klikken.
Onze collega’s van Kerknet bieden een online ‘basiscursus’ over wat het Tweede Vaticaans Concilie precies inhield. Geïnteresseerden kunnen zich gratis inschrijven op de website.
