Wat gaat de paus doen? Dat was de grote vraag na de publicatie van het slotdocument van de Amazonesynode vorig jaar. Woensdag komt het langverwachte antwoord: dan verschijnt Franciscus’ apostolische exhortatie naar aanleiding van die bijeenkomst.
Vrouwelijke diakens, een Amazone-ritus in de katholieke Kerk en ‘ecologische’ zonden. Het zijn allemaal zaken die voort zouden kunnen komen uit de Amazonesynode van vorig jaar.
Maar als komende woensdag de post-synodale apostolische exhortatie van de paus wordt gepresenteerd, zal de wereld vooral geïnteresseerd zijn in één vraag: wat zegt paus Franciscus over paragraaf 111 uit het slotdocument van de synode?
Daarin stelden de synodevaders voor het mogelijk te maken dat getrouwde permanent diakens met een vruchtbaar diaconaat en een stabiel huwelijk tot priester kunnen worden gewijden (de zogeheten viri probati).
Het is Franciscus’ vijfde exhortatie en de vierde die voortkomt uit een synode. De titel Querida Amazonia (‘Geliefde Amazone’) is al verrassend, omdat die niet in het Latijn maar in het Spaans is. Welke beslissingen heeft de paus genomen?
De laatste weken circuleerden er al volop geruchten en vooruitblikkende analyses. Sommige mensen beweren zelfs dat er verschillende versies van dezelfde tekst bestaan. Anderen beweren dat het deel over de viri probati gewijzigd is na de oproep van emeritus-paus Benedictus XVI en kardinaal Sarah in het inmiddels beruchte boek Des profondeurs de nos coeurs.
Wat wel zeker is, is dat de exhortatie op 27 december werd afgerond en dat de inhoud ervan sindsdien niet meer gewijzigd is. Er werden enkel nog wat aanpassingen gemaakt als gevolg van de vertalingen in verschillende talen. De tekst werd op 2 februari definitief gemaakt.
Er zijn nu verschillende scenario’s mogelijk. Franciscus zou een uitzondering kunnen maken voor de Amazoneregio en viri probati daar toe kunnen staan.
“De paus zou de beslissing over de invoering van viri probati ook kunnen overlaten aan lokale bisschoppenconferenties”
Tweet dit!
Hij zou daarmee voorbij gaan aan degenen die vrezen dat hier precedentwerking van uit kan gaan en dat andere gebieden met een priestertekort zullen volgen (denk aan Afrika of zelfs het progressieve Duitsland).
De paus zou de beslissing over de invoering van de viri probati ook kunnen overlaten aan de lokale bisschoppenconferenties.
Ook is het mogelijk dat de paus zich niet echt voor of tegen de viri probati uitspreekt, of dat hij de hele kwestie in het document zelfs negeert.
Die laatste mogelijkheid lijkt nu de meest waarschijnlijke. Dit ook gezien wat er gebeurde met de gelijksoortige discussie over de communie voor hertrouwd gescheidenen in Amoris laetitia (2016), met de beruchte voetnoot 351.
Er is echter een substantieel verschil tussen beide kwesties. Paus Franciscus heeft in de tussentijd het functioneren van de synode veranderd met de apostolische constitutie Episcopalis communio.
In dat document uit 2018 is bepaald dat het slotdocument van een synode, mits uitdrukkelijk goedgekeurd, geratificeerd en afgekondigd door de paus, deel wordt van het gewoon leergezag van de paus in kwestie.
Dat betekent in dit geval dat de viri probati dus een realiteit kunnen worden, ook wanneer de paus zich er in de exhortatie niet expliciet over uitlaat. (Vert. SK)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
