Is het fictie of realiteit? Nu fictieve versies van de pausen volop in de bioscoop (The Two Popes) en op tv (The Young Pope) te zien zijn, is het soms moeilijk te weten wat waarheid is. Zeker als wat er gebeurt, zo sensationeel is als de verschijning van een tekst van emeritus-paus Benedictus XVI over het priestercelibaat.
Het 175 pagina’s dikke boek dat hij met kardinaal Robert Sarah schreef, moet nog verschijnen, maar de Franse krant Le Figaro publiceerde al delen ervan en die gingen de wereld over. Ook dit boek wordt weer aangegrepen om aanhangers van de huidige en van de vorige paus tegenover elkaar te plaatsen.
Nu is de vraag waarom de emeritus-paus besloot om een dergelijke tekst te schrijven, juist op het moment dat zijn opvolger werkt aan een document over de Amazonesynode, dat vrijwel zeker ook over het celibaat gaat.
Kardinaal Sarah smeekt paus Franciscus in zijn bijdrage aan het boek om een “veto op elke verzwakking van de wet over het priestercelibaat, ook als die beperkt zou blijven tot een bepaalde regio”.
Het is duidelijk dat de emeritus-paus dezelfde mening is toegedaan. Hij denkt daarbij waarschijnlijk niet alleen aan de Amazone, maar ook aan zijn vaderland Duitsland, waar de Kerk discussies is begonnen over onder meer het celibaat.
Zoals te verwachten viel, wordt er volop gespeculeerd over het boek. Er zijn mensen die Benedictus XVI ervan beschuldigen een ongeschreven wet te hebben overtreden door zich niet stil te houden. Zij herinneren de emeritus-paus aan zijn belofte uit 2013 om zich terug te trekken in gebed.
Anderen beschuldigen Benedictus ervan een soort parallelle kerkelijke leer te hebben neergelegd. Zij vinden dat hij daarmee bijdraagt aan een interne breuk in de Kerk en de behoudende katholieken alleen maar aanmoedigt.
Volgens weer anderen zou de emeritus-paus, die in april 93 wordt, niet eens meer in staat zijn om zijn eigen schrijfsels te begrijpen en dus ten prooi zijn gevallen aan de mensen om hem heen die Franciscus slecht gezind zijn.
Op Twitter circuleren zelfs verklaringen van een bron dichtbij Benedictus die zou hebben gezegd dat de emeritus-paus niet op de hoogte was van een boek en dat zijn bijdrage zonder zijn toestemming is opgenomen.
Die beweringen zijn, ook weer via Twitter, ontkend door kardinaal Sarah. Hij heeft bewijs aangeleverd dat hij met Benedictus XVI heeft gecorrespondeerd over het boek.
In een vandaag gepubliceerde verklaring benadrukt hij dat die correspondentie al vorig jaar plaatsvond. De suggestie dat Benedictus niets wist van een boek, noemt hij “abject”.
Ook schrijft hij dat Benedictus hem al voor de Amazonesynode had laten weten aan een tekst over het celibaat te werken.
Het is hoe dan ook geen nieuws dat de emeritus-paus een fel verdediger is van het celibaat. Ook al wijst een aantal journalisten aan de kant van paus Franciscus er nu op dat Benedictus in de constitutie Anglicanorum coetibus uit 2009 toestemming gaf voor het wijden van gehuwde anglicaanse priesters die tot de katholieke Kerk toetraden.
Benedictus XVI en kardinaal Sarah omschrijven zichzelf ondertussen als twee bisschoppen met een “kinderlijke gehoorzaamheid aan paus Franciscus” die slechts “zoeken naar de waarheid” in een “geest van liefde voor de eenheid van de Kerk”.
In dat opzicht moeten we hun bedoeling om een, zij het expliciete, suggestie mee te geven aan de paus niet noodzakelijkerwijs in een negatief licht zien.
Te midden van alle speculatie, is ondertussen één ding zeker: in zijn document over de Amazonesynode zal Franciscus zich moeten uitspreken over het wijden tot priester van gehuwde permanente diakens. Liefst 128 synodevaders waren daar destijds voor en slechts 41 tegen.
Mocht de paus niet meegaan met de meerderheid van de synodevaders, dan is de vraag in hoeverre die beslissing is beïnvloed door zijn voorganger. (Vert. SK)
