Voor de geschiedschrijving: de voorpagina van de KN-editie van deze week is de allereerste in het ruim veertigjarige bestaan van Katholiek Nieuwsblad die door kunstmatige intelligentie is gemaakt. Hogere wiskunde was het bepaald niet; een simpele opdracht aan een AI-programmaatje volstond, binnen enkele tellen rolde dit eruit. Nooit eerder maakten we ook zo snel en zo goedkoop een voorpagina. Over hoe kunstzinnig het resultaat is, mag u het uwe denken.
Bij alle nieuwigheden komen oude vertrouwde patronen om de hoek kijken. Eerst is er verbazing – kijk eens wat die nieuwigheid allemaal kan! We gaan ermee spelen, zoals kinderen dat doen als ze een nieuw speeltje krijgen; met enthousiasme, nieuwsgierigheid en ook een zekere vindingrijkheid om het speelgoed vooral ook voor andere dingen te gebruiken dan waar het voor bedoeld is. Dan ontstaan de flauwigheden die nu het internet overspoelen, van het kaliber ‘paus Franciscus in designerkleren’.
Als de nieuwigheid er een beetje af is, ontdekken we de voordelen van het eigenlijke gebruik. Ook in ons gewone redactionele werk heeft AI al langer een plek; we gebruiken het bijvoorbeeld ook voor het uitwerken van interviewopnamen of het vertalen van teksten. Je merkt dan: het heeft z’n beperkingen, er moet altijd nog gewoon door een echt mens naar gekeken worden, maar toch – het is soms reuzehandig en levert veel tijdwinst op.
Daarna komt onherroepelijk een fase van bezinning: wacht eens, hoe afhankelijk maken wij ons hiervan? Wat zijn de mogelijke gevolgen, welke ethische keuzes moeten er gemaakt worden? Hoe groter het plezier was in de ‘spelende’ fase, des te groter is ook de ontnuchtering in de bezinnende fase. Tot op het punt van doemscenario’s en apocalyptische visioenen van robots die de wereld overnemen.
“Eerst maken we er een carnavaleske verkleedpartij van, maar dan begint de tijd van serieuze bezinning - een technologische vastentijd”
Tweet dit!
Er zijn goede redenen om de opkomst van AI uitermate serieus te nemen, maar zulke angstvisoenen dragen daar amper aan bij. De Groningse hoogleraar Casper Albers waarschuwde onlangs in De Volkskrant terecht tegen wat hij een ‘mystificatie’ van AI noemt. Kunstmatige intelligentie wordt kunstmatig opgehemeld of juist gedemoniseerd. “Omdat het goed voor de marktwaarde is, doen techbedrijven gretig mee aan de mystificatie”, aldus Albers. “Ook politici maken er handig gebruik van.”
Bij spectaculaire voorspellingen over zowel de kansen als de bedreigingen van AI moeten we ons dus afvragen: wie spint hier economisch of politiek garen bij?
Waar meer nood aan is, is een nuchtere, dieper gravende ethische reflectie. Dezelfde paus die opvallend vaak het voorwerp is van de spielerei van AI-fotobewerkingen, neemt daarin ook het voortouw; het onderwerp staat terecht hoog op de Vaticaanse agenda.
Eerst maken we er een carnavaleske verkleedpartij van – de paus in een pufferjas, een robotkardinaal – maar dan begint de tijd van serieuze bezinning. Een technologische vastentijd; het is helemaal zo’n verkeerd idee niet.
 |
Gratis kennismaken met KN?Dit commentaar is afkomstig uit Katholiek Nieuwsblad van deze week. Vrijblijvend kennismaken met onze weekeditie? Vraag hier 3 gratis proefnummers aan! |
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
