“Wat ontrukt ons aan het niets?” Het is een nogal massieve en confronterende vraag die priester Julián Carrón, voorman van de beweging Gemeenschap en Bevrijding, stelt in zijn pas verschenen boekje Glinsterende ogen.

Hij zocht zijn antwoord niet op de eerste plaats in geleerde geschriften, maar legde de vraag voor aan jongeren in de eenzaamheid van de corona-lockdown. Carrón citeert uitgebreid uit de lange brieven die zij hem daarop schreven.

Alledaagse realiteit

Wat mij bovenal trof was hoe goed deze jongeren met de ogenschijnlijk vrij abstracte vraag uit de voeten konden. ‘Het niets’ is blijkbaar verre van een vaag filosofisch concept voor hen, het is alledaagse realiteit: ze herkennen het in de verveling, stuurloosheid en een algeheel gevoel van zinledigheid. En dan betreft het nota bene vooral hoogopgeleide, praktiserend katholieke jongeren.

Hoe moet het dan zijn voor de kansarme jongeren die de afgelopen tijd rellen schopten in de slechte buurten van Den Haag en Utrecht? Wat opvalt, is dat er amper een concrete aanleiding aan te wijzen is voor de ongeregeldheden. Evenmin worden zij gedreven door een hoger doel of ideaal.

Pijn versterkt door de coronacrisis

Hetzelfde geldt trouwens voor de verwende rijkeluiskinderen die eerder deze zomer de Belgische badplaatsen teisterden. Of de rappers die elkaar laatst met messen te lijf gingen. Gevraagd naar de aanleiding van de dodelijke vechtpartij zei een van de bendeleden doodleuk dat hij zich dat eigenlijk niet precies herinnerde…

Dat is precies het probleem, al deze jongeren worden gedreven door niets, door een diep existentieel Niets. De coronacrisis heeft dat pijnlijk duidelijk gemaakt en versterkt.

Uiteindelijke missie

In KN staan we deze week uitgebreid stil bij de gevolgen en lessen van de coronacrisis voor de Kerk. Dat kan een vrijblijvende denkoefening lijken, ver verwijderd van de hiervoor beschreven realiteit. Dat zou het ook zijn, wanneer we ons alleen maar druk zouden maken over hostiepincetten en communieschermen.

Maar het gaat om meer dan dat. Het gaat om onze uiteindelijke missie – en die heeft alles te maken met de strijd tegen die zinledigheid waar zo veel jongeren (en trouwens ook ouderen) onder lijden.

Het punt missen

Zeggen: “Die jongeren laten zich toch niets gelegen liggen aan wat de Kerk zegt, die lezen geen katholieke boeken of kranten, luisteren niet naar preken, zien geen kerk van binnen”, is precies het punt missen.

Sterker nog, het is meegaan in de neerwaartse spiraal van het Niets. De vraag is niet of jongeren naar de Kerk willen luisteren, maar of de Kerk naar hen wil luisteren. Ze moeten niet naar de Kerk toe, de Kerk moet naar hen toe.

Levend antwoord

Het antwoord dat Carrón, samen met de jongeren die hij aanschreef, formuleert op de genoemde vraag, luidt kort gezegd: de concrete ontmoeting met de levende Christus.

Ja, zo opgeschreven klinkt ook dat als een vage abstractie. Maar het gaat ook niet om wat er opgeschreven wordt, maar om wat er geleefd wordt. Pas als dat verschil tot ons doordringt, kunnen wij als Kerk écht een levend antwoord zijn op de vraag wat ons ontrukt aan het niets.