Tijdens de algemene audiëntie van 10 januari ging paus Franciscus in op de hoofdzonde gulzigheid. “Niet het voedsel zelf is het probleem, maar onze relatie ermee.”

Wat vertelt het Evangelie ons hierover? Laten we naar Jezus kijken. Zijn eerste wonder, op de bruiloft van Kana, toont ons dat Hij begrijpt wat de mensen vreugde brengt: Hij zorgt ervoor dat het feest goed eindigt en schenkt een grote hoeveelheid goede wijn.

Tijdens zijn hele openbare leven treedt Jezus heel anders op dan Johannes de Doper: terwijl Johannes herinnerd wordt om zijn sobere levensstijl is Jezus in plaats daarvan de Messias die we vaak aan tafel zien. Zijn gedrag ergert sommige mensen, want Hij is niet alleen welwillend tegenover zondaars, maar Hij eet zelfs met hen. Dit gebaar toont zijn verlangen naar gemeenschap en nabijheid met iedereen.

Maar er is ook nog iets anders. Hoewel Jezus’ houding ten opzichte van de Joodse voorschriften zijn volledige onderwerping aan de Wet laat zien, heeft Hij ook begrip voor zijn leerlingen: als ze op heterdaad worden betrapt omdat ze honger hebben en wat korenaren op de sabbat plukken, verdedigt Hij hen door eraan te herinneren dat David en zijn metgezellen in nood ook van de heilige broden hadden gegeten (vgl. Mc. 2,23-26).

En Jezus stelt ook vast dat bruiloftsgasten niet kunnen vasten als de bruidegom onder hen is; ze zullen pas vasten als de bruidegom van hen wordt weggenomen (vgl. Mc.2,18-20). Jezus wil dat we in zijn gezelschap vreugdevol zijn, want Hij is de Bruidegom van de Kerk, maar Hij wil ook dat we delen in zijn lijden, dat ook het lijden is van de armen.

Een ander belangrijk aspect: Jezus heft het onderscheid op tussen rein en onrein voedsel. Want het is niet wat de mens binnenkomt dat hem verontreinigt, maar wat uit zijn hart komt (vgl. Mc. 7,19). We moeten dus letten op het innerlijke aspect: niet op het voedsel zelf, maar op onze relatie ermee.

De relatie met voedsel die Jezus verkondigde zou herontdekt moeten worden, vooral in samenlevingen van zogenaamde welvaart, waar zich zoveel onevenwichtigheden manifesteren. Eten is de manifestatie van je innerlijke houding: je aanleg voor matigheid of mateloosheid; het vermogen om te danken of de arrogante aanspraak op autonomie; de empathie van degenen die weten hoe ze voedsel moeten delen met behoeftigen, of het egoïsme van degenen die alles voor zichzelf houden.

Als we het vanuit sociaal oogpunt bekijken, is gulzigheid misschien wel de gevaarlijkste zonde voor onze planeet. Want de zonde van degenen die zwichten voor een stuk taart veroorzaakt geen grote schade, maar de vraatzucht waarmee we ons de laatste paar eeuwen hebben losgelaten op de bronnen van de planeet brengt de toekomst van iedereen in gevaar. We hebben ons op alles gestort, om overal meester over te worden, terwijl alles aan ons was toevertrouwd!

We waren gemaakt om ‘eucharistische’ mannen en vrouwen te zijn, in staat tot dankzegging, zorgvuldig in het gebruik van de aarde, en nu realiseren we ons dat deze vorm van ‘gulzigheid’ de wereld veel schade heeft berokkend. Laten we de Heer vragen ons te helpen op het pad van soberheid, en dat de verschillende vormen van gulzigheid ons leven niet overnemen. (Vertaling Susanne Kurstjens)