Tijdens de algemene audiëntie van 20 maart legde paus Franciscus uit waarom voorzichtigheid een deugd is.

Voorzichtigheid vormt samen met rechtvaardigheid, moed en matigheid de zogenaamde kardinale deugden. Voorzichtigheid is niet de deugd van de angstige persoon, die altijd twijfelt over welke actie hij moet ondernemen.

De voorzichtige mens is juist creatief: hij redeneert, evalueert, probeert de complexiteit van de werkelijkheid te begrijpen en laat zich niet overweldigen door emoties, luiheid, of de druk van illusies. In een wereld die gedomineerd wordt door uiterlijkheden, oppervlakkige gedachten en de banaliteit van zowel goed als kwaad, verdient de oude les van voorzichtigheid het om hervonden te worden.

Voorzichtig is hij of zij die weet te kiezen. Op papier is het leven altijd gemakkelijk, maar midden in de stormen van het dagelijks leven is het een andere zaak: we zijn vaak onzeker en weten niet welke kant we op moeten.

Wie voorzichtig is, kiest niet in het wilde weg: eerst bedenkt hij wat hij wil, dan overdenkt hij de situatie, wint advies in en kiest met een brede blik en innerlijke vrijheid welke weg hij zal inslaan. Dat wil niet zeggen dat hij geen fouten kan maken – we blijven tenslotte mensen – maar hij zal in ieder geval grote koerswijzigingen vermijden.

Helaas zijn er overal mensen die de neiging hebben om problemen af te doen met oppervlakkige grappen of die altijd controverse oproepen. Voorzichtigheid is daarentegen de kwaliteit van degenen die geroepen zijn om te regeren: zij weten dat besturen moeilijk is, dat er vele standpunten zijn en dat je moet proberen die met elkaar in overeenstemming te brengen, dat je niet het welzijn van enkelen moet dienen, maar van allen.

De voorzichtige mens weet hoe hij de herinnering aan het verleden moet koesteren, niet omdat hij bang is voor de toekomst, maar omdat hij weet dat de traditie een erfenis van wijsheid is. Het leven bestaat uit een voortdurende overlapping van oude en nieuwe dingen, en het is niet goed om altijd te denken dat de wereld bij ons begint, dat we bij problemen vanaf nul moeten beginnen. En de voorzichtige mens is ook vooruitziend. Als je eenmaal hebt besloten welk doel je nastreeft, moet je alle middelen verzamelen om dat doel te bereiken.

Veel evangeliepassages helpen ons om voorzichtigheid aan te leren. Bijvoorbeeld: wie zijn huis op rotsgrond bouwt is verstandig en wie het op zandgrond bouwt is onvoorzichtig (vgl. Mt. 7,24-27). Wijs zijn de jonge vrouwen die olie voor hun lampen meenemen en dwaas zijn zij die dat niet doen (vgl. Mt. 25,1-13).

Het christelijke leven is een combinatie van eenvoud en scherpzinnigheid. Jezus, die zijn leerlingen op de missie voorbereidt, adviseert: “Zie, Ik zend u als schapen tussen wolven. Weest dus omzichtig als slangen en argeloos als duiven” (Mt. 10,16). Alsof Hij wil zeggen dat God niet alleen wil dat we heiligen zijn, maar ook dat we intelligente heiligen zijn, want zonder voorzichtigheid is het een koud kunstje om op een dwaalspoor te geraken! (Vertaling Susanne Kurstjens)