Tijdens de algemene audiëntie van 28 februari sprak paus Franciscus over de zonden afgunst en ijdelheid: 

We bekijken vandaag de twee zonden afgunst en ijdelheid. Laten we beginnen met afgunst. Als we de Bijbel lezen (vgl. Gen. 4), zien we dat het een van de oudste zonden is. Kaïns haat jegens Abel laait op als hij beseft dat de offers van zijn broer God welgevallig zijn. Kaïn was de oudste zoon van Adam en Eva, hij kreeg het grootste deel van de erfenis.

Toch is het feit dat zijn jongere broer in iets kleins beter is dan hij, genoeg om zijn woede op te wekken. Afgunst leidt, als het niet in toom wordt gehouden, tot haat tegen de ander. Abel wordt uiteindelijk gedood door Kaïn, omdat die het geluk van zijn broer niet kon verdragen.

Afgunst is een kwaad dat niet alleen in christelijke kringen is onderzocht: het heeft de aandacht getrokken van filosofen en geleerden uit alle culturen. Aan de basis ervan ligt een relatie van haat en liefde: de een wenst de ander kwaad toe, maar heimelijk wil men zijn zoals die ander. Diens geluk lijkt ons een onrechtvaardigheid: wij – denken we – zouden zijn successen of zijn geluk toch veel meer verdiend hebben!

Aan de basis van deze zonde ligt een verkeerd beeld van God: we accepteren niet dat God zijn eigen logica heeft, anders dan de onze. Wij zouden God graag onze eigen egoïstische logica opleggen, maar Gods logica is liefde. De dingen die Hij ons geeft zijn bedoeld om te delen. Daarom vermaant Paulus de christenen: “Bemint elkander hartelijk met broederlijke genegenheid. Acht anderen hoger dan uzelf” (Rom. 12,10). Dat is de remedie tegen afgunst!

En dan komen we bij die andere zonde: ijdelheid. Die gaat hand in hand met de duivel van afgunst, en samen zijn deze twee zonden kenmerkend voor iemand die ernaar streeft het middelpunt van de wereld te zijn, vrij om alles en iedereen uit te buiten. Zo iemand heeft geen empathie en beseft niet dat er naast hem nog andere mensen op de wereld zijn.

Zijn persoon, zijn prestaties, zijn successen moeten aan iedereen getoond worden: hij is een eeuwige bedelaar om aandacht. En als zijn kwaliteiten soms niet worden erkend, wordt hij woest. Anderen zijn oneerlijk, ze begrijpen het niet. Maar de lof die de ijdeltuit hoopt te oogsten van de wereld zal zich spoedig tegen hem keren. En hoeveel mensen, misleid door een vals zelfbeeld, zijn vervolgens in zonden gevallen waarvoor ze zich al snel gingen schamen!

De beste instructie voor het overwinnen van ijdelheid is te vinden in het getuigenis van Paulus. De apostel worstelde steeds met een gebrek dat hij nooit wist te overwinnen. Drie keer vroeg hij de Heer om hem van die kwelling te verlossen, maar uiteindelijk antwoordde Jezus hem: “Je hebt genoeg aan mijn genade. Kracht wordt juist in zwakheid volkomen”.

Vanaf die dag was Paulus bevrijd. En zijn conclusie moet ook de onze worden: “Dus zal ik het liefst van alles roemen op mijn zwakheden. Dan zal de kracht van Christus in mij wonen” (2 Kor. 12,9). (Vertaling Susanne Kurstjens)