De meest onschuldige vragen die je krijgt zijn altijd ook de meest verraderlijke. Zo vroeg mij deze week een journalist: “wat is de betekenis van Pasen?”.
Dat is nou typisch zoiets waarvan je denkt: dat vatten we even kort en bondig samen en dan maken we het ook nog even aanschouwelijk. Met legopoppetjes of zo. Het is immers geen ingewikkeld verhaal. “Eerst was ’ie dood en lag ’ie in een graf en toen was ’ie er weer. Tadaa!”
“Als het om de verrijzenis gaat, komen kunstenaars zelden verder dan een sportschoolhipster die met een lullig kruisvaantje uit een marmeren badkuip stapt”
Tweet dit!
Om dan ogenblikkelijk te beseffen dat Pasen het rottigst over te brengen mysterie van het hele geloof is. Ik hoef mij daar geenszins voor te schamen, want daar hadden zelfs de grootste kunstenaars van vroeger ook al last van. Die van ver vóór de legopoppetjes.
Met het lijden van Christus hadden ze geen van allen een probleem. Dat is in elke opstelling treffend en ontroerend. Je kunt het vergeestelijken tot de Christus als Albeheerser, die in een rijkelijk geborduurd kroningsgewaad zijn armen uitstrekt op het kruis als op een troon. Vanaf die troon omarmt Hij al wat is. Dat was een veel gekozen benadering in de vroege middeleeuwen.
Je kunt ook diametraal de andere kant op. De totaal hulpeloos gemaakte Mensenzoon, van alle schoonheid ontdaan, tot pulp vermalen en uitgeperst als een wijndruif om de wereld te voeden, te verlossen en te wassen.
Ik denk dan bijvoorbeeld aan de gaffelkruizen in Duitse kerken. Of de Mannen van Smarten van de schilders die wij – totaal bizar – ‘primitieven’ plegen te noemen. Het lijden van de Heiland wordt daar zo schrijnend en krijsend verbeeld dat je wel ontroerd moet raken.
Een paar honderd jaar later deed het barokke Andalusië daar nog een dikke schep bovenop. De gekruisigden die daar in de Goede Week worden rondgedragen hebben zoveel karakter dat ze regelmatig mensen flauw laten vallen. Dat kan natuurlijk ook aan de drukte en de algehele Spaansigheid liggen, maar dan nog.
Vergeleken met die lijdende Jezussen, gestileerd of niet, zijn verrezen Christussen maar pipse kunstwerkjes. Dat komt niet omdat de kunstenaars hun best niet deden. Die deden hun uiterste best.
Toch komen ze, als het om de verrijzenis gaat, zelden verder dan een sportschoolhipster die met een lullig kruisvaantje uit een marmeren badkuip stapt. Vooral dat vaantje is onverdraaglijk. Het ziet eruit alsof Hij het net van zijn ligfiets heeft gehaald. Je kan niet anders dan je schouders erover ophalen.
Dat de verrijzenis zich niet zo lekker laat schilderen en beeldhouwen komt natuurlijk omdat daar een werkelijkheid wordt verbeeld waar wij geen vorm van ervaring mee hebben. Niet in die onverdunde vorm. Het is van een volmaakte vreugde en volkomen vrede die wij gewoon nog niet kennen en dus ook niet herkennen.
Bovendien kunnen we er niks mee. Het is hier en nu niet onze taak om te gloriëren en te worden aanbeden. Het is hier en nu onze taak om de verrijzenis te vinden te midden van de gaffelkruizen en smarten. Om in de aarde te vallen, te sterven, te ontkiemen en te geven. Dat vaantje zien we in de hemel wel weer – hoewel dat van mij dus niet zo hoeft.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
