“God is de absolute uiterste grootte en eenheid, die op absolute wijze aan onderscheiden en verschillen voorafgaat. In Hem zijn alle dingen zonder veelheid op de meest eenvoudige en ononderscheiden wijze het absoluut Grootste zélf. Zoals de lijn alle figuren is, zo is op vergelijkbare wijze de wereld oftewel het Heel-Al het samengetrokken Grootste en Ene, dat aan de samengetrokken tegenstellingen voorafgaat.”
Kunt u het volgen? Aan het woord is Nicolas van Cusa. Als kardinaal in de vijftiende eeuw had Cusanus een belangrijke kerkpolitieke rol. Op een gegeven moment was hij de tweede man, na de paus. In die woelige eeuw bleek hij nog tijd te hebben voor indrukwekkende filosofische beschouwingen, zoals dit boek uit 1440, zijn belangrijkste werk trouwens. Zijn denkwijze zou van grote invloed zijn geweest op de overgangstijd die de vijftiende eeuw was.
“Sommigen plakken hier het label ‘rationele mystiek’ op, maar je proeft niets dat naar liefde smaakt”
Tweet dit!
In het citaat hierboven proeft u zelf hoe duizelingwekkend zijn hersengymnastiek klinkt. Voor enkelingen een ware filosofische smaakbom. Gewone stervelingen houden het echter zeker niet lang uit, al krijg je er een degelijke inleiding en meer dan honderd bladzijden voetnoten bij.
Waarheid is voor Cusanus onbegrijpelijk. Toch bouwt hij een immense metafysische stelling op, met een abstract filosofisch-wiskundig begrippenapparaat, om iets over God te vertellen, zoals bijvoorbeeld dit: “In het Grootste is de lijn zowel oppervlakte als cirkel als bol.”
 |
Lees ook
Boekrecensie: De blik van God |
Sommigen plakken hier het label ‘rationele mystiek’ op. Tot voor het einde proef je echter niets dat naar liefde smaakt. God heeft volgens Cusanus de wereld door de wiskunde geschapen. Met zijn droge, abstracte, hermetische kost en wiskundige aanpak lijkt hij wel een volgeling van Pythagoras. Zij het dat hij vasthoudt aan het dogma van de Drie-Eenheid, al schraagt hij dit met de driehoek en de rechte en meer van dat soort zaken.
Slechts in het laatste deel wordt het plots wat herkenbaar, wanneer hij de artikelen uit het Credo benadert – vanuit zijn eigen begrippenkader dan wel. Jezus is “de tegelijkertijd samengetrokken én Absolute Grootste”. Wellicht bracht dit boek wel spanning in zijn tijd, en toont het een grote geleerdheid. Maar de discussiepunten, de benadering, de denkwijze: dat alles is toch ver van ons bed. Al zullen zijn fans daar anders over denken…
| Cusanus, Over de wetende onwetenheid Uitgeverij: Damon Pagina’s: 312 | € 34,90 ISBN: 9789463404075 |
 |
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
