De film Rapito (‘ontvoerd’ in het Nederlands) van de 84-jarige, gelauwerde Italiaanse filmmaker Marco Bellocchio biedt royaal stof voor discussie. Discussie over de katholieke Kerk, over antisemitisme, over de macht van de paus en over de scheiding tussen Kerk en staat. Gevoelige materie dus.
De film vertelt het waargebeurde verhaal van het zesjarige Joodse jongetje Edgardo, dat opgroeit in een groot, welgesteld gezin in het Italiaanse Bologna, een stad die op dat moment – 1858 – nog deel uitmaakt van de Pauselijke Staten. Wanneer het mannetje op een dag ziek wordt, geeft het katholieke dienstmeisje van de familie hem de lekendoop.
Zes jaar later staan de soldaten van paus Pius IX voor de deur. De pauselijke wet schrijft voor dat een gedoopt kind katholiek onderwijs moet krijgen, en dit kan niet binnen een Joods gezin (tenzij de hele familie bereid is katholiek te worden).
Edgardo wordt bruut meegenomen naar Rome. Daar wordt hij ondergebracht in het Huis van de Catechisatie, waar hij samen met andere jongetjes wordt opgeleid tot priester. Wat volgt is een jarenlange strijd van de ouders tegen de Kerk, die parallel loopt aan de weg richting eenwording van Italië, en daarmee politiek wordt.
“Naast een historische schets is Rapito bovenal het verhaal over een onschuldig jongetje”
Tweet dit!
Rapito is veel. Esthetisch gezien is de film prachtig. Het verhaal is gebaseerd op het boek The kidnapping of Edgardo Mortara van de Amerikaanse antropoloog David Kertzer uit 1996. Eigenlijk wilde Steven Spielberg er al een film over maken, maar hij kreeg zijn cast niet rond. Hierdoor kon Bellocchio ermee aan de gang, waardoor Pius IX gelukkig geen Amerikaans maar Italiaans spreekt.
Komt de Kerk er weer pijnlijk slecht vanaf in Rapito? Laat ik zeggen dat alles in het licht van de tijd moet worden bezien. Paus Pius IX wordt wel als een karikaturaal figuur afgeschilderd. Antisemitisch, letterlijk kwijlend naar macht en onder geen beding bereid te wijken. Enkele surrealistische scènes gaven mij een ongemakkelijk gevoel. De paus die in zijn droom wordt besneden, Edgardo die op een groot kruis klimt om de spijkers uit de handen van Jezus te halen.
Naast een historische schets is Rapito bovenal het verhaal over een onschuldig jongetje dat bij zijn familie wordt weggerukt en in een voor hem vreemde wereld belandt waarin hij zich staande moet zien te houden. In een interview zegt Bellocchio dat hij de Kerk niet in een kwaad daglicht wil stellen met Rapito, maar dat hij het blindstaren op dogma’s afkeurt. Deze zijn volgens de regisseur intolerant omdat ze enige afwijking niet toestaan.
Edgardo wordt priester. Hij probeert op haar sterfbed zijn moeder nog te dopen. Uiteindelijk overlijdt hij zelf op negentigjarige leeftijd in een klooster in België.
Film: Rapito (2023), Italië, 134 min. Regie: Marco Bellocchio, met o.a. Leonardo Maltese, Paolo Pierobon en Barbara Ronchi.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
