Als je een religiejournalist of Vaticaankenner zou vragen wat zijn of haar stoutste droom zou zijn, is het antwoord waarschijnlijk: een conclaaf van binnenuit verslaan.
Wanneer er een nieuwe paus gekozen moet worden, trekken de kieskardinalen de deuren van de Sixtijnse Kapel achter zich dicht en rest de buitenwereld niets anders dan innig naar die verlossende schoorsteen turen, want van de discussies die in de kapel gevoerd worden over de pauskandidaten komt geen woord naar buiten.
De tradities van de Kerk zijn vaak eeuwenoud en lijken in steen gebeiteld, maar niets is minder waar. Met ieder pontificaat veranderen er toch weer details, worden nieuwe gebruiken ingevoerd en oude afgeserveerd.
In plaats van met steenhouwwerk vallen de tradities van de Kerk daarom beter te vergelijken met een stevige eik, die onveranderlijk lijkt maar zich stilletjes blijft ontwikkelen.
Op 22 februari 1996 schaafde paus Johannes Paulus II de procedures voor de verkiezing van een nieuwe paus bij in de apostolische constitutie Universi Dominici Gregis; op 1 maart 1996 verscheen dat nieuws in KN. Net als bijna alle andere pausen van de twintigste eeuw zag hij de noodzaak om de regels rond het conclaaf bij de tijd te brengen.
“Kerkelijke tradities zijn altijd in beweging; ook Johannes Paulus’ bepalingen zouden niet permanent blijken.”
Tweet dit!
De Sixtijnse Kapel en de witte rook bleven (natuurlijk) gehandhaafd, maar de deelnemende kardinalen zouden voortaan niet meer in krappe monnikencellen in de Vaticaanse Musea verblijven: speciaal daarvoor had de paus het Domus Sanctae Marthae laten bouwen, het Vaticaanse gastenverblijf dat momenteel door Franciscus als woning wordt gebruikt.
Ook op andere vlakken werden de regels bij de tijd gebracht. Zo moderniseerde paus Johannes Paulus II de geheimhoudingsvoorschriften door ook expliciet te noemen dat contact door “draadloze telefoonapparatuur of opnameapparaten” ten strengste verboden was en dat de conclaafruimtes op spionagemiddelen moesten worden doorzocht.
Hoewel het niet genoemd wordt, zou dat laatste zomaar gebaseerd kunnen zijn op de ervaringen van de Poolse paus met de communistische geheime diensten.
Kerkelijke tradities zijn altijd in beweging; ook Johannes Paulus’ bepalingen zouden niet permanent blijken.
Zijn besluit om de eis voor een tweederdemeerderheid na een groot aantal onsuccesvolle stemrondes af te schaffen, werd door zijn opvolger Benedictus XVI in 2007 weer teruggedraaid. Hij vond het toch verstandiger dat een nieuwe paus met meer dan één stem verschil zou worden gekozen.
Lees hier het genoemde artikel (PDF).
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
