Het is soms slalommen in de winkelstraat of op het stationsplein om aan alle studenten te ontsnappen die met een joviaal verkooppraatje een of ander goede doel proberen te slijten. Ja, soms mijd ik ze of wimpel ik ze af, soms ook hoor ik hen welwillend aan en wil ik best iets geven. Maar het blijft schipperen.
Want waaraan geef je wel en waaraan niet? Alle doelen lijken even sympathiek en belangrijk, maar we moeten toch allemaal op de portemonnee letten. Dus we kijken kritisch: hieraan wel, hieraan niet, liever aan een concreet project dan aan een abstract ideaal, liever eenmalig dan structureel enzovoort.
Ik denk dat de meeste mensen tegenwoordig op deze wijze ‘cari-shoppers’ zijn geworden; in plaats van een langdurig commitment aan een vast doel, winkelen we onze charitatieve doelen ad hoc bij elkaar. Vanuit de gever bezien logisch en goed te verdedigen. Maar voor goede doelen is dit een steeds groter probleem.
Vaste gevers haken af, zo constateerde de Volkskrant deze week. Liefdadigheidsinstellingen zien hun inkomsten slinken; de krant spreekt zelfs van een “sluipende crisis in de geefwereld”. Wij ondervinden het als Katholiek Nieuwsblad zelf overigens ook aan den lijve; wij zijn immers ook altijd al voor een belangrijk deel afhankelijk geweest van giften, dus deze ontwikkelingen zijn voor ons van existentieel belang.
De deskundigen die erover aan het woord komen bevestigen het: de oudere generatie gulle gevers – veelal kerkelijk betrokken! – sterft uit, jongere generaties geven minder en vooral ook minder trouw. Ze zijn nog wel te porren voor ludieke acties (zoals zwemmen of fietsen tegen kanker), maar de vraag is of daar niet ook snel verzadiging in zal optreden.
De Volkskrant drukte bij het genoemde artikel een overzichtje af met de 25 populairste goede doelen. Daarin valt een zekere charitatieve hiërarchie op. Bovenaan dat lijstje prijken vooral medische doelen. We geven veruit het meeste aan de bestrijding van akelige ziektes die onszelf ook kunnen treffen; kanker en hart- en vaatziekten.
Daarna geven we aan de bestrijding van medische problemen wereldwijd (Artsen Zonder Grenzen, het Rode Kruis, dat soort organisaties). Vervolgens komen de organisaties die zich inzetten voor natuurbehoud. En pas daarna volgen de culturele en religieuze doelen.
Dat komt niet zozeer omdat de groep kerkelijke donateurs slinkt, maar omdat ook die groep anders is gaan geven. “Juist niet-kerkelijke goede doelen”, zegt VU-hoogleraar filantropie René Bekkers, “zijn er goed in geslaagd de donaties van de kerkelijke Nederlanders naar zich toe te trekken.” Maar die basis slinkt; en zo is de ontkerkelijking ook een probleem geworden voor niet-religieuze organisaties.
Vanuit hun evangelische missie hebben Kerken van oudsher opgeroepen om onbaatzuchtig te geven. Maar meer nog: zij reikten daarbij een rangorde van waarden aan, een methode van onderscheiding; wat vind ik nou écht belangrijk in het leven? Juist dat maakte dat mensen voor méér gaven dan eigen lijfsbehoud, en dat zij goede doelen ook trouw konden blijven. Zonder dat rest ons slechts slalommen door de winkelstraat.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
