Luc Terlinden is van een “nieuwe generatie”, maar volgt als nieuwe aartsbisschop van Mechelen-Brussel de lijn van zijn voorganger. De opvolger van kardinaal Jozef De Kesel, die vandaag in Brussel gepresenteerd werd, geeft aan vooral meer aandacht aan mensen en minder aan structuren te willen geven.
Sommige tradities blijven bestaan, zoals het Vaticaanse gebruik om afwisselend een Nederlandstalige en een Franstalige Belg tot aartsbisschop van Mechelen-Brussel te benoemen. Vandaag is bekendgemaakt dat de 54-jarige Luc Terlinden die taak overneemt van kardinaal Jozef De Kesel, die aftreedt omdat hij vorig jaar de pensioenleeftijd voor bisschoppen bereikt heeft.
De bisschopswijding en het in bezit nemen van de aartsbisschoppelijke zetel zullen op 3 september pas plaatsvinden in de Sint-Romboutskathedraal in Mechelen. Tot die tijd fungeert kardinaal De Kesel als administrator van het aartsbisdom.
De taalkundige wisseling van de wacht gebeurt comme il faut, maar op andere vlakken is de benoeming van Terlinden een trendbreuk. Voor het eerst in bijna een eeuw komt de nieuwe aartsbisschop van Mechelen-Brussel namelijk niet uit de rangen van de bestaande bisschoppen.
Terlinden was de afgelopen twee jaar werkzaam als vicaris-generaal van het bisdom. Daarnaast is hij onder meer president van het Franstalige seminarie van het aartsbisdom; die functie blijft hij uitoefenen.
Terlinden werd vandaag aan het publiek voorgesteld in het Interdiocesaan Centrum in Brussel. Kardinaal De Kesel stelde zelf zijn opvolger voor aan de aanwezige journalisten. De kardinaal laat ook weten alle vertrouwen te hebben in Terlinden: “Ik ben paus Franciscus zeer dankbaar dat hij het aartsbisdom heeft toevertrouwd aan deze goede en bekwame opvolger.”
“De uitdagingen zijn groot”, vervolgt kardinaal De Kesel, “maar groot is ook de kracht van eenvoud en broederlijkheid die onze nieuwe aartsbisschop zo eigen zijn.”
Omgekeerd is Terlinden ook lovend over zijn voorganger en zijn toekomstige collega’s. “Kardinaal De Kesel heeft onder meer veel gewerkt aan samenwerking, daarvoor ben ik hem zeer dankbaar”, zegt hij. Hij kijkt uit naar de samenwerking met de bisschoppen van de andere Belgische bisdommen: “Ik kende ze al als vicaris-generaal, maar ik ga ze nu ook als bisschop leren kennen. Zij kunnen mij ook zeker veel leren.”
Terlinden verwacht “nieuwe accenten” te leggen gedurende zijn episcopaat, maar een radicale koerswijziging zal het aartsbisdom niet meemaken. “Ik ben van een andere generatie, maar in lijn met de kardinaal qua visie”, legt hij uit.
“Ik denk dat het goed is als wij vrouwen grotere verantwoordelijkheden geven. We moeten niet wachten om daarin het initiatief te nemen.”
Tweet dit!
Hij wil vooral meer eenvoud in de structuur van de Kerk creëren, omdat die kleiner wordt. “Minder structuren, meer mensen”, zo vat hij zijn toekomstplannen samen. “Ik wil aandacht schenken aan gemeenschappen: de mensen zijn het belangrijkst.”
Daarbij hoort volgens hem meer aandacht voor de rol van vrouwen in de Kerk. “Ik denk dat het goed is als wij vrouwen grotere verantwoordelijkheden geven”, vertelt hij. “We moeten niet wachten om daarin het initiatief te nemen.”
Als voorbeeld van een “positieve evolutie” op dat vlak noemt hij zijn eigen aartsbisdom, waar vrouwen in steeds meer bestuurlijke organen een plek krijgen. “We zien dat het kan en daar ben ik blij mee”, zegt hij.
Ook jongeren kunnen op aandacht van de nieuwe aartsbisschop rekenen. Terlinden heeft zich als priester in het verleden vaak ingezet voor jongeren: in Louvain-la-Neuve richtte hij een oratorium op voor jongeren, een naschoolse plek voor gebed en ontmoeting. Vanaf 2010 werkte hij een project voor jongeren tussen achttien en dertig jaar in Brussel.
“Ik heb altijd aandacht voor jongeren gehad, maar zonder exclusiviteit”, vertelt Terlinden. “Dat is ook een kenmerk van de Kerk: die is open voor iedereen. De Kerk is een gemeenschap van jongere en oudere generaties samen.”
Terlindens bisschopswijding vindt kort voor de eerste wereldwijde vergadering van de synode over synodaliteit plaats. Toepasselijk is dan ook de aandacht die de nieuwe aartsbisschop voor het concept van synodaliteit heeft. “Synodaliteit, samen op weg gaan, vraagt om bekering. Zowel van de bisschop zelf als van de hele Kerk”, legt hij uit. “Dat is niet alleen een intellectueel proces, maar ook van het hart.”
Wel wil hij waken voor verkeerde verwachtingen van het synodale proces. “De synode gaat over synodaliteit, niet de toekomst van de Kerk. De uitdagingen van de Kerk zijn momenteel zo groot dat we de juiste methode moeten vinden om die uitdagingen aan te pakken”, zegt hij. “We moeten niet verwachten dat grote beslissingen, zoals over de plaats van de vrouw in de Kerk, in de synode genomen worden. Het proces bereidt de weg voor stappen in de toekomst.”
Als hoofd van het voornaamste bisdom van België zal Terlinden een belangrijke taak hebben als verbinder – op meerdere manieren. Zijn aartsbisdom overbrugt de Nederlands-Franse taalgrens die dwars door België loopt. De Franstalige Terlinden, die overigens goed Nederlands spreekt, zal voortdurend met de gevoelens van Vlamingen en Walen rekening moeten houden.
Toch wil hij daar niet bij de verschillen stilstaan. “Als katholieken zijn Vlamingen en Walen broeders en zusters”, vindt hij. “Ik besef dat ik nog het nodige moet leren over de Vlaamse Kerk, maar ik blijf een open blik houden.”
“De Kerk heeft minder invloed op de maatschappij, maar onze opdracht is eerst en vooral een teken te zijn van Gods liefde in de wereld.”
Tweet dit!
Ook moet hij de balans tussen de progressieve en conservatieve vleugels binnen de Kerk bewaren. Zichzelf positioneert hij ergens in het midden op dat vlak. “Het is een element van mijn persoonlijkheid om altijd eenheid te zoeken. Dat is ook een taak van een bisschop; misschien is dat ook een argument in de keuze voor mij geweest, dat weet ik niet.”
Tijdens de persconferentie in Brussel maakte Terlinden ook zijn bisschoppelijke motto bekend. Dat luidt Fratelli tutti (allen broeders). “In het Evangelie leert Jezus ons dat we maar één meester hebben en dat we allemaal broeders zijn”, legt hij uit. “Paus Franciscus herinnert ons in zijn encycliek Fratelli tutti ook aan de sociale en universele dimensie van de broederschap. De Kerk is geroepen om een teken van broederlijkheid en vriendschap te zijn, daar waar individualisme en onrecht al te vaak heersen.”
Andere voorbeeldfiguren voor Terlinden zijn de heilige Franciscus van Assisi en in het bijzonder de vorig jaar heilig verklaarde Charles de Foucauld. “Hij heeft, door de totale gave van zijn leven aan God, deze universele broederschap zichtbaar gemaakt door juist de kleinsten en meest verlatenen nabij te blijven.”
Wanneer hij in september daadwerkelijk als aartsbisschop van Mechelen-Brussel geïnstalleerd wordt, komt Terlinden aan het hoofd te staan van een Kerk wier invloed op de samenleving tanende is en die zoekt naar haar positie in die nieuwe werkelijkheid. Somber is hij daarover allerminst: Terlinden vindt dat de Kerk nog altijd een belangrijke taak te vervullen heeft.
“In de lijn van de ‘oude’ aartsbisschop denk ik dat de Kerk een rol in de samenleving heeft als sacrament”, zegt hij. “De Kerk heeft minder invloed op de maatschappij, maar onze opdracht is eerst en vooral een teken te zijn van Gods liefde in de wereld. Voor mij betekent dat: altijd naar het Evangelie teruggaan. Daar ligt onze geloofwaardigheid.”
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
