Op sociale media was er wat gejuich ter linkerzijde en een enkele traan ter rechter, nadat paus Franciscus zaterdag het ontslag accepteerde van curiekardinaal Robert Sarah. De werkelijkheid lijkt stukken prozaïscher dan dit rumoer doet vermoeden.
Sarah werd afgelopen juni 75, de leeftijd waarop bisschoppen hun ontslag aan de paus dienen aan te bieden. De Guinese kardinaal was sinds 2014 prefect van de Congregatie voor de Goddelijke Eredienst. Als ‘liturgiechef’ was hij de hoogst geplaatste Afrikaanse geestelijke in de Romeinse curie.
Na zijn benoeming op die post kreeg Sarah de reputatie van een kardinaal die niet bang is voor stevige uitspraken, onder meer op het vlak van homoseksualiteit, het gezin en immigratie. De kardinaal deed die behalve in de media ook in drie, ook in het Nederlands verschenen, interviewboeken met de Franse journalist Nicolas Diat.
Ophef was er ook rond zijn overigens kalme suggestie aan priesters om de Mis waar mogelijk ad orientem te vieren – met het gezicht naar het altaar in plaats van naar het volk.
Begin 2020 was Sarah nog een van de hoofdpersonen in het relletje rond een boek over het celibaat, dat draaide rond de vraag in hoeverre emeritus-paus Benedictus nou precies de (co-)auteur van delen ervan was.
Ook dook zijn naam vorig jaar op onder een verklaring van mensen die stelden dat de coronapandemie zou kunnen worden misbruikt om tot een wereldregering te komen. De kardinaal stelde dat hij ten onrechte als ondertekenaar was aangemerkt.
Dat er katholieken zijn die blij zijn met Sarahs emeritaat en andere katholieken die het betreuren, hoeft met dit alles dus niet te verbazen. Dat de paus ‘een conservatieve kardinaal heeft ontslagen’, zoals de Wall Street Journal dit weekend foutief kopte op zijn site, is echter een onzinnige gedachte.
Sarah bereikte zoals gezegd medio 2020 de emeritaatsleeftijd, bood zoals het kerkrecht vereist zijn ontslag aan en de paus accepteerde dat een half jaartje later. Dat is, hoe je het ook wendt of keert, een normale gang van zaken.
Ook op de onderliggende aanname dat Sarah een pauscriticus is die ‘weggewerkt’ moest worden, valt wel wat af te dingen. Dat Franciscus en hij over een aantal dingen anders denken, is helder – maar dat Franciscus niet bang is voor wat discussie, is dat ook. Hij benoemde Sarah in 2014 immers zelf tot hoofd van de Congregatie voor de Goddelijke Eredienst: een duidelijke promotie ten opzichte van diens vorige post bij de Pauselijke Raad Cor Unum.
Sarah van zijn kant, nam enkele keren krachtig stelling tegen de suggestie dat hij ‘tegen de paus’ zou zijn. In 2019 zei hij dat mensen die hem tegenover Franciscus zetten, geen enkel bewijs hebben voor hun “absurde – en ik zou zeggen, duivelse – beweringen”.
“De waarheid”, aldus de kardinaal, “is dat de Kerk op aarde vertegenwoordigd wordt door Christus’ plaatsbekleder, dat wil zeggen, door de paus. En wie tegen de paus is, staat daarmee buiten de Kerk.”
Al met al lijkt de werkelijkheid stukken prozaïscher dan het beeld dat ontstaat wanneer deze vooral door een (kerk-)politieke lens wordt bekeken. Een lens die bovendien geen recht doet aan Sarahs evidente geestelijke diepgang, die voor wie het wil zien ook uit zijn boeken spreekt.
De paus heeft overigens nog geen opvolger voor Sarah benoemd.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
