Al twee weken is er iets, een discussie, over het zegenen van de relaties van homoseksuele koppels in de katholieke Kerk in Vlaanderen. Verder dan ‘iets’ kom ik niet. Angstvallig vermeed ik alles wat ermee te maken had – zelfs het commentaar van Anton de Wit in Katholiek Nieuwsblad. Waarom ik dat deed, wist en weet ik niet.

Iets in me reageerde verheugd, dat wel. Ik denk namelijk dat de Kerk een verkeerd, achterhaald beeld van homoseksualiteit hanteert. Een beeld van decadentie, van seksualiteit, van lust.

Ontwikkeling homoseksuele liefde

Niet dat homoseksuelen vroeger geen liefde kenden, natuurlijk. Maar de ontmoetingen moesten plaatsvinden buiten het huwelijk, op donkere, obscure plekken, dat doet iets met een koppel. Ergens ‘gelukkig maar’, want daar hebben we de prachtige liefdesbrief De Profundis van Oscar Wilde aan te danken. Die schreef hij als gedetineerde, gestraft om zijn homoseksualiteit.

De homoseksuele liefde heeft zich door de negentiende eeuw heen ontwikkeld. Voor de negentiende eeuw was het iets was wat je deed, vanaf die eeuw wordt het onderdeel van wie je bent. En van daaruit is homoseksualiteit onderdeel geworden van de burgerlijkheid. Weg van de alternatieve periferie, op naar het burgerlijke centrum.

Iets wat op veel kritiek kon rekenen van de (overigens katholieke) schrijver Frans Kellendonk, zelf homoseksueel. In zijn roman Mystiek Lichaam stelt hij dat periferie en centrum in de war raken. Homo’s gaan zich gedragen als hetero’s; “Wat zich in de heterowereld gebeurt als tragedie, herhaalt zich in de homowereld als klucht.”

Want homoseksuelen kunnen zich wel zo gedragen, maar het is hol vanbinnen, want er is geen nageslacht. Homoseksuelen hebben “seks zonder geschiedenis”, schrijft Kellendonk, seks om de seks. Maar er speelt ook iets anders. Proberen homoseksuelen te ontkomen aan hun geschiedenisloze seks, de hetero’s willen die juist: “De hetero’s, zij geloven ons. Ze benijden ons zelfs om onze seksverslaving. Ze willen ook pervers zijn. Iedereen wil nu seks zonder geschiedenis.”

Wie leeft katholieker?

Kellendonk – en over zijn tragische zelfbeeld wil ik het hier niet hebben – raakt aan iets interessants. Indien deze veranderingen inderdaad plaatsvonden, dan betekent dat dus dat, klucht of niet, trouw, loyaliteit, liefde en elkaar bijstaan in moeilijke perioden, óók onderdeel zijn geworden van de homoseksuele wereld. En vreemdgaan, perversiteiten en elkaar in de steek laten óók van de heteroseksuele wereld.

De vraag die ik stellen wil, zonder hem te beantwoorden, is deze: wie leeft katholieker? De twee mannen die gehuwd zijn, liefdevol met elkaar omgaan, elkaar niet loslaten, of de man en vrouw die elkaar geweld aan doen, die liegen, die vreemdgaan, elkaar in de steek laten wanneer het moeilijk wordt?

Peter van Duyvenvoorde is schrijver en filosoof. Hij schrijft elke drie weken een column in Katholiek Nieuwsblad.