Christauria Welland vraagt kerkleiders al lange tijd om meer aandacht te besteden aan slachtoffers en daders van huiselijk geweld. Nu doet ze een speciale oproep aan de deelnemers van de komende synode.

In een brief aan tientallen deelnemers aan de afgelopen oktoberzitting van de bisschoppensynode schreef Welland: “We kunnen niet langer onze ogen sluiten voor deze belediging van de rechten en de heiligheid van de menselijke persoon!”

Het is tijd, voegde ze toe, “om verontwaardigd te zijn, om de stilte te doorbreken, om in de moedige voetsporen van onze Heilige Vader te treden, om de dingen aan de kaak te stellen waarvan we allemaal weten dat ze slecht zijn, en om collectief en effectief actie te ondernemen.”

Welland is al 25 jaar klinisch psycholoog en meer dan 50 jaar catechist. Zij en haar man Michael Akong reizen al twee decennia de wereld rond om pastoraal werkers, professionals en koppels te onderwijzen over de realiteit van huiselijk geweld. In 2014 richtten ze de organisatie Pax in Familia op, gericht op de preventie van geweld en misbruik in katholieke gezinnen, in navolging van de herhaalde veroordelingen van geweld tegen vrouwen door paus Franciscus.

In de aanloop naar de tweede synodezitting in oktober van dit jaar herhaalt Welland haar oproep aan de synodedeelnemers. In haar nieuwe brief schrijft Welland dat ze de synodedeelnemers de hand wil reiken namens “de stille, de ongehoorde, de verwaarloosde en gemarginaliseerde slachtoffers en overlevenden van huiselijk geweld”.

Welland zegt dat ze vele honderden verhalen heeft gehoord van katholieke mannen, vrouwen en kinderen die te maken hebben gehad met geweld in huis, waarvan de meesten “weinig of geen steun hebben ontvangen vanuit hun parochie”. Ze ziet dat veel slachtoffers ervoor kiezen om zich niet uit te spreken uit schaamte of onwetendheid. Sommigen van hen kregen zelfs de schuld van het geweld en kregen te horen dat ze het maar moesten verdragen.

“Hun noodkreet mag niet ongehoord blijven op deze grote bijeenkomst! De ernstige bedreiging die huiselijk geweld vormt voor het welzijn van katholieke gezinnen hoort erkend en opgenomen te worden in uw gebed en uw discussies”, aldus de psychologe.

Terwijl de schandalen rond seksueel misbruik door geestelijken en de impact die ze hebben gehad op de Kerk “echt verschrikkelijk” zijn, schrijft ze, treft geweld tegen vrouwen en kinderen in katholieke gezinnen “nog veel meer van onze mensen”. Ze citeert het werkdocument van de synode, waarin gevraagd wordt welke stappen genomen kunnen worden om recht te doen aan slachtoffers en overlevenden van seksueel-, machts- en gewetensmisbruik binnen de Kerk.

“Ik stel voor dat deze uiterst gerechtvaardigde en belangrijke vraag niet alleen moet worden gesteld voor de slachtoffers van misbruik door geestelijken en religieuzen, maar voor alle slachtoffers van misbruik van welke aard dan ook.”

Volgens Welland lijden talloze slachtoffers in stilte en wordt in sommige landen en culturen van hen verwacht “dat ze deze vernederingen en reële bedreigingen voor hun fysieke, seksuele, emotionele en spirituele gezondheid en leven zonder klagen verdragen”.

Welland wijst op statistieken van de Wereldgezondheidsorganisatie, waaruit blijkt dat wereldwijd gemiddeld dertig procent van de vrouwen boven de vijftien jaar ten minste één keer in hun leven slachtoffer is geweest van fysiek of seksueel geweld.

“Onderzoek heeft aangetoond dat gelovige gezinnen, inclusief de christelijke, niet minder vaak te maken hebben met huiselijk geweld”, zegt ze. Op dit moment zijn er wereldwijd vijfhonderd miljoen katholieke vrouwen boven de vijftien jaar. Dat zou betekenen, rekent ze voor, dat naar schatting 125 tot 150 miljoen van hen ten minste eenmaal in hun leven te maken heeft gehad met fysiek of seksueel geweld.

Welland doet verschillende suggesties voor het aanpakken van het geweld in katholieke gezinnen, waarbij ze benadrukt hoe belangrijk bewustwording over de behoeften van overlevenden is.

Maar er moet ook aandacht zijn voor de daders, van wie velen gewelddadig gedrag hebben aangeleerd in hun jeugd. Niet alleen moeten zij dus verantwoording afleggen voor hun daden, maar ook nieuwe relatievaardigheden aanleren. Dat laatste geldt evenzeer voor kinderen en jongeren, evenals jonge stellen. Het zou volgens Welland dan ook goed zijn als huiselijk geweld en het voorkomen ervan aan bod komt in de huwelijksvoorbereiding.

Voor gezinnen die te maken hebben met huiselijk geweld “is het onze pastorale reactie die het proces van genezing en transformatie zal beginnen”, zegt ze. Belangrijk daarbij is een nederige opstelling en echt luisteren.

“Laten we degenen zonder stem niet vergeten, zij die lijden in stilte, in angst en vaak met diepe schaamte”, schrijft ze aan de synodedeelnemers. Ze vraagt hun onder meer om zich te concentreren op de noodzaak om “werkers in het pastoraat te trainen, zodat ze met mededogen kunnen reageren en kunnen doorverwijzen naar professionele, praktische en geestelijke hulp”.

“Laten we prioriteit geven aan training voor het opbouwen van gezonde en respectvolle relaties tussen jongeren en tussen mannen en vrouwen, gebaseerd op onze door God gegeven gelijkheid en intrinsieke waardigheid”, aldus Welland. Naast haar brief aan de synodedeelnemers, schreef Welland ook rechtstreeks aan paus Franciscus.

Welland spreekt haar dank uit aan de synodedeelnemers die eerder al beloofden dit onderwerp aan de orde te stellen, en ook voor het slotdocument van de synodesessie van oktober 2023, waarin wordt erkend dat de “roep van hen die arm zijn onder ons weerklinkt”, inclusief die van de slachtoffers van geweld.

Ze is blij dat het document dat uit de eerste synodebijeenkomst voortkwam herhaaldelijk de noodzaak benoemt om te luisteren naar degenen die hebben geleden, om van hen te leren. Tot slot schrijft Welland dat zij en haar man blijven bidden met mannen en vrouwen over de hele wereld dat er grotere stappen worden gezet in het luisteren naar en reageren op de slachtoffers, met doeltreffendheid en mededogen. (Vertaling Susanne Kurstjens)