Er liggen heel wat uitdagingen op praktisch gebied in de Kerk, zoals deelname in de Mis. Die conclusie trekt bisschop Ron van den Hout na de synodale consultatiefase in zijn bisdom Groningen-Leeuwarden. Daarnaast ziet hij Kerk en samenleving ver uit elkaar staan.

In de vijfde aflevering van de Katholiekleven-interviewserie waarin telkens een andere bisschop vijf vragen over de synodale Kerk beantwoordt, is ditmaal bisschop Ron van den Hout van Groningen-Leeuwarden aan het woord. Hij erkent dat hij de consultatiefase ter voorbereiding op de algemene bisschoppensynode over synodaliteit in 2023 “spannend” vond.

“Veel mensen in de Kerk die niet direct betrokken zijn in het gesprek, die wel meedoen maar niet meepraten, kregen nu wel een stem”, zegt hij daarover. Hoewel het volgens de bisschop lastig is om een inhoudelijke dialoog te voeren, ervoer hij het als een “verademing” om gesprekken te voeren waarin naar elkaar luisteren centraal stond.

Moeilijke taal

Een verrassende uitkomst van de consultatiefase was voor Van den Hout dat mensen “de taal van de Kerk niet altijd verstaan”; teksten zoals die in de Mis gebruikt worden, blijken voor een behoorlijke groep mensen moeilijk te zijn. “Ik vind het lastig om daar dan een antwoord op te geven, want het veranderen van teksten in de liturgie is niet zo eenvoudig als mensen soms denken”, aldus de bisschop.

Ook merkte hij een vraag naar “meer diversiteit” – een modeterm die overigens niet noodzakelijk aan de jongste generatie gelovigen gekoppeld is. Dat ontdekte bisschop van den Hout bij de consultatie die plaatsvond onder jongeren tijdens de WJD@Home op Ameland: “Er zijn ook jongeren die de bestaande tradities waarderen en zeggen: ik heb dat net ontdekt, neem dat niet weg.”

Uiteenlopende missies

Van den Hout vertelt dat hij bij het lezen van het synoderapport van zijn bisdom het gevoel kreeg dat “de missie van de clerus soms wat tegengesteld is aan die van de lekengelovigen”. Wat die twee missies dan zijn en op welke punten ze precies verschillen, laat hij ongenoemd, maar wel benadrukt hij “dat we op zoek moeten naar die ene missie. We hebben één geloof, één doop, één missie en één zending.”

De bisschop van Groningen-Leeuwarden constateert een kloof tussen Kerk en samenleving die “heel groot is en haast niet groter kan worden”. De breuklijn loopt volgens hem door het gebied van morele thema’s, “maar ook in de moderne redenering vanuit het ik. De Kerk is erg vanuit het wij”, zegt de bisschop. “De drang naar individualiteit conflicteert met de solidariteitsgedachte van de Kerk. Die spanning kan nog groter worden.”

Bisschop van den Hout denkt dat de deelname van gelovigen aan het geloofsleven in vieringen beter kan. Het koor moet er bijvoorbeeld niet staan om op te treden, maar mensen uitnodigen om samen te zingen. Ook ziet hij dat mensen soms wat passief zijn omdat ze de teksten niet goed kennen – een punt dat dus ook uit de consultatie naar voren kwam – en ziet hij ook verbeterpunten in kleine dingen als staan tijdens het Evangelie en knielen tijdens het eucharistisch gebed.

Ad limina-bezoek

Van den Hout blikt daarnaast vooruit op het ad limina-bezoek dat de Nederlandse bisschoppen begin november zullen afleggen. Tijdens dat werkbezoek aan Rome, dat al meerdere malen vanwege de coronapandemie verzet is, zullen ze onder meer gaan vertellen hoe het ervoor staat met de Kerk in Nederland.

Bisschop van den Hout kijkt er met name naar uit om het dan met zijn collega’s over de minder tastbare vraagstukken binnen de Nederlandse Kerk te hebben. “De bisschoppenconferentie heeft veel beleidszaken te bespreken: dan valt het niet mee om met elkaar te spreken over waar we zijn als Kerk en hoe we met z’n allen naar de toekomst kijken”, zegt hij. “Ik verheug mij tijdens het ad limina-bezoek op onderlinge communicatie als bisschoppen.”

Bisschop Gerard de Korte, kardinaal Wim Eijk, bisschop Jan Hendriks en bisschop Jan Liesen gingen bisschop van den Hout voor in de serie van Katholiekleven. Bekijk hier het volledige interview met bisschop van den Hout.