Een Brits rapport beveelt een wettelijk verplichting aan om seksueel misbruik te melden, zonder uitzondering voor de sacramentele biecht. Dat botst met een belangrijk punt uit de katholieke leer: de onschendbaarheid van het biechtgeheim.
De Britse regering kondigde in 2014 het Onafhankelijk Onderzoek naar Seksueel Misbruik van Kinderen in Engeland en Wales (IICSA) aan. Er moest onderzocht worden hoe de instituten in het land omgingen met hun plicht kinderen tegen seksueel misbruik te beschermen.
Het vorige week verschenen slotrapport beveelt een meldplicht aan voor mensen die “hetzij te horen krijgen over seksueel misbruik van kinderen van een kind of dader, hetzij getuige zijn van seksueel misbruik van een kind”. Wordt dit niet gemeld dan zou dat “in die omstandigheden een strafrechtelijk vergrijp moeten zijn”.
De meldplicht zou absoluut moeten zijn: “Er zouden geen uitzonderingen op grond van vertrouwensrelaties moeten zijn, religieus of anderszins.”
Dit betekent dat een priester die in de biecht over kindermisbruik hoort, strafrechtelijk vervolgd kan worden als hij dit niet bij de autoriteiten meldt. Volgens het kerkelijk recht leidt schending van het biechtgeheim tot excommunicatie. Priesters worden geacht het biechtgeheim te verdedigen, zelfs met hun levens.
Hoewel het rapport slechts een aanbeveling is, heeft de regering beloofd er binnen zes maanden op te reageren.
In Australië verscheen in 2017 een vergelijkbaar rapport met dezelfde aanbeveling. De meeste Australische deelstaten hebben een wettelijke meldplicht ingevoerd die geen uitzondering maakt voor de sacramentele biecht.
De anglicaanse Kerk in Australië schikte zich in die wetgeving en zei dat ernstige misdaden zoals kindermisbruik niet langer onder het biechtgeheim vallen. De anglicaanse Kerk van Engeland overweegt soortgelijke regels.
De katholieke Kerk botst al eeuwenlang met overheden over het biechtgeheim. Toch kent de huidige situatie om een aantal redenen unieke uitdagingen.
“Voorheen werd het biechtgeheim aangevallen door autoritaire regimes, niet door democratieën in van oudsher christelijke landen”
Tweet dit!
In Engeland wordt de zaak verergerd door restanten van het institutionele anti-katholicisme dat de regerende klasse sinds de Reformatie beïnvloedde.
In de Verenigde Staten wordt het biechtgeheim erkend als voorrecht en stapt de Kerk gemakkelijk naar de rechter om het te beschermen. Toch zullen de argumenten die in het Verenigd Koninkrijk en Australië overtuigend leken, ook in Amerika aanhangers gaan vinden. Zeker als steeds minder katholieken het sacrament benutten.
Anderzijds beseffen katholieken die wellicht een uitzondering voor kindermisbruik zouden steunen, misschien dat het hellend vlak naar hun eigen zonden kan leiden waarin de staat geïnteresseerd zou kunnen zijn (bijvoorbeeld verduistering, belastingontwijking of zelfs nog ernstigere vergrijpen).
De meeste experts zullen zeggen dat melding van misbruik door biechtvaders niet veel zal veranderen. Misbruikplegers biechten over het algemeen niet, en al helemaal niet als ze weten dat hun daden gemeld zullen worden. En slachtoffers worden aangemoedigd om buiten de biecht met iemand over het misbruik te praten.
De meest waarschijnlijke uitkomst zijn ‘nepbiechten’ over misbruik door journalisten zonder scrupules, die willen zien of de priester het daadwerkelijk bij de autoriteiten meldt.
Het Vaticaan heeft zich niet buiten de strijd gehouden. Na het Australische rapport benadrukte de Heilige Stoel dat het “een biechtvader geheel verboden is kennis die hij verkreeg in de biecht ten nadele van de biechteling te gebruiken, zelfs als er geen enkel gevaar is dat het uitkomt”.
Tegelijk “mag hij zeker, en moet hij zelfs in bepaalde gevallen, een slachtoffer aanmoedigen om buiten de biecht hulp te zoeken of, wanneer toepasselijk, een geval van misbruik aan de autoriteiten te melden”.
Als het biechtgeheim in het geval van misbruik geschonden wordt, “zal zo’n biechteling nooit het sacrament ontvangen en zou een kostbare gelegenheid voor berouw en verandering verloren gaan”.
Ik ga er niet op gokken, maar ik denk niet dat dat argument veel wetgevers zal overtuigen. (Vertaling Peter Doorakkers)
Charles Collins is managing editor van de katholieke nieuwssite cruxnow.com, waar deze analyse eerder verscheen.
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
