Het eerste deel van de synode over synodaliteit dat woensdag begint, zit vol nieuwe elementen. En toch blijft er ook veel zoals het altijd was. Sommige dingen veranderen nu eenmaal nooit binnen de Kerk.
Het traject in de opmaat naar deze synode was nog nooit eerder vertoond: drie jaar duurde het en het begon niet in het Vaticaan, maar in de lokale bisdommen op alle continenten. Toch lijkt de aandacht voor het eerste deel van de synode over synodaliteit dat vanaf woensdag tot 29 oktober plaatsvindt (het tweede deel is in 2024) uit te gaan naar dezelfde dingen als bij eerdere synodes.
Want wederom gaat het veel over de namen en afkomst van de deelnemers, over de controverses tussen de meer conservatieve en meer progressieve groepen binnen de Kerk, en over de communicatie naar de buitenwereld. Kortom, sommige dingen veranderen nooit bij de synode, onder welke paus dan ook.
Paus Franciscus heeft bijna elke twee jaar wel een synode, ofwel vergadering van bisschoppen, bijeengeroepen. Hij deed dat zowel om te discussiëren over actuele onderwerpen (het gezin, de jongeren, het Amazonegebied) als om de wil van paus Paulus VI te vervullen. Die paus kwam met het idee van een synode om de geest van het Tweede Vaticaans Concilie in stand te houden, waarbij de Kerk samen op weg gaat, ondanks de interne verschillen.
Precies dit is het centrale thema van de komende bijeenkomst waaraan in totaal 464 mensen deelnemen, van wie 365 stemrecht hebben. Onder die laatste groep zijn ook 54 vrouwen en dat is de grootste vernieuwing van deze synode.
Op de deelnemerslijst zijn de namen van bisschop Antonio Yao Shun van Jining/Wumeng en bisschop Giuseppe Yang Yongqiang van Zhoucun echter het opvallendst. Dit zijn twee bisschoppen van het vasteland van China die door de lokale Kerk en “in overleg met de autoriteiten” zijn voorgedragen. Dit is ongetwijfeld het gevolg van de ontspanning in de wederzijdse betrekkingen tussen China en de Heilige Stoel.
Het is overigens niet de eerste keer dat twee bisschoppen uit China deelnemen aan een synode. Dat gebeurde ook al in 2018 tijdens de Jongerensynode en hun aanwezigheid was ook toen een krachtig signaal. Zozeer zelfs dat de paus tranen in zijn ogen kreeg toen hij hun namen aankondigde tijdens de openingsmis op het Sint-Pietersplein.
Bij de synode over synodaliteit zal ook de kersverse kardinaal Stephen Chow van Hongkong aanwezig zijn. De aanwezigheid van deze drie is een teken van de universaliteit van de Kerk, een kenmerk van elke synode. “De aanwezigheid van China op de synode is duidelijk van belang”, zei Paolo Ruffini, hoofd van het Dicasterie voor Communicatie, toen hij onlangs de nieuwe elementen van de synode 2023 presenteerde.
“Paus Franciscus wil dat deze synode echt een gezamenlijk moment van gebed en onderscheid is”
Tweet dit!
Een van die elementen is dat alle deelnemers een tablet krijgen uitgereikt waarmee gestemd kan worden, en waarop documenten kunnen worden gedownload, om zo papierverspilling te voorkomen. Het Vaticaan kiest dus voor duurzaam, wat ook blijkt uit de beslissing om de CO2-uitstoot te compenseren.
Afgelopen zaterdag vond er een grote oecumenische wake op het Sint-Pietersplein plaats waaraan jongeren en verschillende religieuze leiders deelnemen, onder wie de anglicaanse aartsbisschop Justin Welby en patriarch Bartolomaios.
Die groep zal in komende weken nog samenkomen voor een retraite, een bedevaart, een gebed voor migranten en vluchtelingen, en een rozenkransgebed. Dat alles om te benadrukken wat de paus de ware aard van de synode noemt: een gezamenlijk moment van onderscheiding en gebed.
Die visie op de synode zal ook weerspiegeld worden in de communicatie rondom de bijeenkomst. Dit element riep de laatste weken enige controverse op, nadat de paus op de terugvlucht uit Mongolië liet weten dat er sprake zal zijn van een ‘pauselijk geheim’ tijdens de synode.
“Betekent dit dan we de synodevaders moeten achtervolgen om informatie te krijgen over de synode?” vroeg een journaliste in de perszaal aan Ruffini. Hij legde uit dat de synode een “ruimte is voor gemeenschappelijke onderscheiding”. Om die reden is er sprake van “vertrouwelijkheid en geheimhouding”, omdat het geen politiek debat is, geen parlement, “en al helemaal geen praatgroep”.
Onlangs ontstond er nog ophef rond de synode in de Verenigde Staten, met name uit de hoek van kardinaal Raymond Burke die in interviews en boeken benadrukt dat deze schadelijk zou zijn voor de Kerk vanwege het veranderen van de kerkelijke leer over seksualiteit en de moraal.
Daaruit blijkt eens te meer waarom Franciscus zo min mogelijk ruimte wil geven aan ‘geklets’, zoals tijdens de synode over het gezin (2015) gebeurde rond de mogelijke communie voor hertrouwd gescheidenen. De paus wil dat juist ook tijdens deze synode over synodaliteit het samen op weg zijn en samen Kerk zijn overheersen. (Vertaling Susanne Kurstjens)
In een wereld waarin alles voortdurend verandert en onder druk staat, is katholieke kwaliteitsjournalistiek een uniek en kostbaar goed. Op KN.nl heeft u altijd toegang tot het laatste nieuws uit kerk en samenleving, en vindt u uitgebreide reportages en verhelderende analyses van onze gespecialiseerde redacteuren.
Voor maar € 1,40 per week leest u altijd als eerste al het moois dat KN.nl te bieden heeft, heeft u online onbeperkt toegang tot al onze artikelen én steunt u het voortbestaan van de laatste katholieke krant van Nederland.
Dus geef om katholieke kwaliteitsjournalistiek en word lid van KN Online.
